Қарақтұмсық (лат. Cochlearius) - Дегелектәрізділер отрядының Құтандар тұқымдасының тегі. Текте 5 түрді біріктіретін 2 тек тармағы бар.

Қарақтұмсық

Амандық күйі

Least Concern (IUCN3.1) [1]
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Дегелектәрізділер
Тұқымдасы: Құтандар
Тегі: Қарақтұмсық
Матюрен Жак Бриссон, 1760
Түрі: C. cochlearius
Екі-есімді атауы
Cochlearius cochlearius
Linnaeus, 1766

Сипаттамасы өңдеу

Ірі денелі (0,4-2 кг, қанатының алымы - 1,5 м шамасында), негізінде қошқыл реңді құстар. Қысқарақ қуатты тұмсығының ұшында ілмегі бар. Аяғы қысқа. Құйрығы дөңгелектене біткен, құйрық орталығындағы қауырсындары көбінесе ұзындау болып, құйрық қиындысынан шығыңқы тұрады.

Ұя жасамайды, 2 жұмыртқаны өсімдіктер аралығындағы жерге тікелей салады. Ата-енесі 4 аптаға жуық басады, бұдан соң балапандары қанаттанып ұшқанда 2 айға жуық қоректендіреді. Әдетте бір ғана балапан тірі қалады. Балапандар 3-6 жылда жыныстық жағынан жетіледі. Алуан түрлі азықпен- ждектерден бастап, ұсақ омыртқалы жануарларға дейін жейді. Өзге құстардың олжасын олжалауға бейімділігі өте дамыған. Қазақстанда құрақтұқымдастардың бір ғана туысынан екі түрі байқалған[2]

Таралуы өңдеу

Екі жартышардың жоғары еңдіктерінде орын тепкен, дегенмен жылыстау кезінде тіпті экватор ауданына ұшып өтеді. Теңіз жағалауын бойлай ұялайды.

Дереккөздер өңдеу

  1. BirdLife International Cochlearius cochlearius. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.
  2. Мектеп энциклопедиясы "Құстар", Ковшарь