Қатысушы:Еркежан Бахыбкеқызы/зертхана
Бұл жеке зертхана беттіңізде мақала өңдеп үйрену үшін жазғандарыңызды сынап көріңіз. Бұл бетті 2019-12-08, 19:07 кезінде (4 жыл бұрын) Еркежан Бахыбкеқызы (журналы | үлесі) соңғы рет өңдеді. |
![мұнай](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/kk/thumb/0/01/%D0%9B%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BC%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%B9.tif/lossless-page1-220px-%D0%9B%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D0%BC%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%B9.tif.png)
Мұнайдың құрамы: Аромат көмірсутектер, Алкандар, Циклоалкандар, арендер, циклопентан, циклогексан Мұнай құрамында бұлардан басқа да қосылыстар кездеседі. Оларға: сілтілік жер металдар,минералдар,тағыда басқа типтік металдар. Кездесетін кен орнына байланысты мұнайдың сапалық құрамы да,сандық құрамы да әр түрлі болады.Жоғары көрсетілген кестеге сәйкес мұнай құрамында кездесетін көмірсутектерге байланысты: парафинді, нефтенді, ароматты деп ажыратуға болады.Мысалы,Мақат мұнайы – нефтенді көмірсутектерге бай, Жетібай мұнайы парафиндерге бай.Жер астынан өндіріліп алынған мұнайда су көп болады оны шикі мұнай деп атайды.Шикі мұнайды суынан және қосалқы газдардан тазартып өңдеуге жібереді. Физикалфқ қасиеттері: Мұнай қара қоңыр түсті,өзіне тән иісі бар, май тәріздес,қоймалжың сұйықтық.Суда ерімейді,бірақ органикалық еріткіштерде ериді.Судан жеңіл,жанғыш зат.(neft – парсы тілінде тез от алғыш зат деген мағнаны білдіреді.) Мұнайды өңдеу әдістері: • Физикалық әдіс: мұнарада мұнайды фракцияларға бөлу.ол мұнайды айдау әдісі деп аталады. • химиялық әдістер: ауыр көмірсутектерді бөлшектеу арқылы жеңіл көмірсутектер алу немесе крекинг процесі және көмірсутектерді ароматтандыру немесе риформинг әдісі. Мұнайды айдау кезінде түзілетін өнімдер: Газ С1 - С4(60С0), Бензин С5 - С11(60 - 200С0), лигроин С8 - С14(150 - 250С0), керосин С12 - С18(180 - 300С0), газойль С14 - С20(250 - 450С0), мазут гудрон С20(500С0)
![Шухов В.Г.](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/G.P.Shukhov.jpg/220px-G.P.Shukhov.jpg)
Мұнай өнімдерін белгілі бір қысымда үлкен молекулалы көмірсутектерді қайта өңдеу арқылы бензинді құрайтын кіші молекулаларға айналдыруды крекинг әдісі деп атайды. Бұл процесті роыс ғалымы В.Г Шухов ұсынған.