Қатысушы:Мейржан Абдуов/зертхана

ТЫҢ КӨТЕРУ

ХХ ғасыр Кеңес елдерінің тарихында оның ішінде Қазақстанда бетбұрыс кезеңі болды . Соғыс аяқталғаннан кейін Қазақстанның алдында халық шаруашылығын дамыту мәселесі тұрды . Бұл кезеңде республикада көмір өнеркәсібі , ауыл шаруашылығы қарқынды дамыды . Азық - түлікке деген сұраныс жыл өткен сайын арта берді . Астық өндіру мәселесін шешу үшін елдің шығыс жағындағы ұлан байтақ жерді жыртуга багытталған ерекше жол таңдалынып , « Бәрі тың жерлерді игеру үшін ! » деген ұран пайда болды . 1955 жылы жоспарланған 7,5 млн . гектардың орнына 9,4 млн . гектар жер жыртылды . Тың жерлерді осынша кең көлемде игеру өзін - өзі ақтамауы , табиғатқа үлкен зиян келтіруі мүмкін деген ғалымдардың ескертулерін ешкім елемеді . 1954-1960 республикада тың игеру есебінен астық өндірудің жалпы көлемі 106 млн тоннаға жетті . Қазақстан алты рет 1 млрд . немесе одан да артық пұт астық өткізді . Еліміз астық өндіруде Одақ бойынша алдыңғы қатарға шықты . Тың көтеруге байланысты әлеуметтік тұрғыдан бірқатар жағымсыз жағдайлар орын алды . Тың және тыңайған жерлерді игеру үшін одақтың басқа аймақтарынан еңбек қорлары тартылды . Іс жүзінде бақылаусыз көші - қон қозғалысы туды . Жергілікті тұрғындар ондағы мектептердің , орталық ұжымшарлар мен кеңшарлардың жабылып қалуына байланысты туған жерлерін тастап кетуге мәжбүр болды . Нәтижесінде , республиканың жергілікті тұрғындарының саны 30 % -ға азайды . Қазақтың ұлт ретінде дамуына , тілі мен дініне қатер төнді . Жергілікті жерлердегі ұлт мектептері жабылып , қазақ балалары мектеп интернаттарда оқытыла бастады . Олардың басым көпшілігінде оқу орыс тілінде жүргізілді . Жергілікті халықты орыстандыру саясаты ашық жүргізіле бастады . Сонымен қатар миллиондаған гектар жерді жырту мал жайылымы , шабындық жерлердің азаюына әкелді . Г. Әріпбекова