Қатысушы:Сатбек Жалгас/Бұқарбай батыр

Бұқарбай батыр Естекбайұлы - XVIII ғасырда өмір сүрген қазақ батыры, әрі шешен. Ол 1822 жылы қазіргі Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы, Жалағаш кентінде дүниеге келген. Бала кезінен батырлығымен көзге түсіп, кішігірім жорықтарға атттанып тұрған. Бұқарбай батыр Кенесары ханның оң қолы, Жанқожа Нұрмұхамедұлының ең жақын досы ретінде және Кенесары ханның ірі жорығына белсене қатысуы арқылы тарихта қалған. Бұқарбай батыр Кіші Жүздің Табын руындағы Теке атасынан шыққан. Бұқарбай батыр Кенесары ханға қосылмай тұрып, Қызылорда аймағындағы Қоқан бектерінің ықпалында болған. Бұқарбай батыр 1837-1847 жылдар аралығында болған Кенесары көтерілісіне алғашқылардың бірі болып қатысып, көтерілістің бүкіл Қазақ жеріне таралуына атсалысты. 1838 жылы Бұқарбай батыр Кенесары ханның жасағымен бірге Ақмола бекінісін алуға қатысты. Көтеріліс аяқталғаннан кейін ол өз туған жеріне қайтып, 1850 жылы Қызылорда (Перовск) аймағындағы Қазалы, Арал, Қосқорған бекіністеріне шабуыл жасап, сол маңайдағы орыс-казактарды, қоқан бектерімен шайқаста жеңіске жетті. Кейбір орыс деректеріне сүйенсек, Бұқарбай батыр осы бекіністерге шабуылдардың бірінде ауыр жараланып, ауылға қайтып, бейбіт еңбекпен айналысып, қарапайым халық арасында болған делінеді. Және 1847 жылға дейін Бұқарбай батыр осы орыс деректеріндегі талантты, ержүрек, көрнекті батырлардың қатарында аталады. Негізінен Бұқарбай батыр жайлы деректер жоқтың қасы. Бұл батыр жайлы деректерді көбінесе батырдың ұрпақтары біледі. Ауылына оралғаннан кейін Бұқарбай батыр қазіргі Жалағаш ауданындағы батырдың атымен аталатын ауылда егін егіп, Сырдарияның бір сағасынан ұрпақтарына арнап, "Бұқарбай батыр" арығын (ұзындығы шамамен 25-30 км) қаздырған. Отанына адал еңбек етіп, бар күш-қуатын туған жерін жаулардың шапқыншылығынан азат етуге арнаған Бұқарбай Естекбайұлы 1898 жылы Жалағаш ауданындағы Қараөзек бойында дүниеден озады. Кейбір деректерге сүйенсек, Бұқарбай батырдың бірнеше әйелі болған. Қазіргі таңда батырдың ұрпақтары Қызылорда облысы, Жалағаш ауданында тұрады. Сонымен қатар, батыр халық арасында дау-дамайларды ақылға салып шешкен шешен ретінде танылған. Қазіргі таңға дейін батырдың кейбір қанатты сөздері сақталған, айтылып жүреді. Бұқарбай батыр бейнесі көркем әдебиетте де өз орнын тапқан. Батырдың ерліктері көптеген ақын-жыраулардың мұраларында, тарихшы Ермұхан Бекмахановтың ""XIX ғасырдың 20-40 жылдарындағы Қазақстан" атты монографиясында, жазушы Ілияс Есенберлиннің "Қаһар" романында, зерттеуші Камал Бердаулетовтың "Бұқарбай батыр" атты кітабында көрініс тапқан.