Қатысушы:Токтарова Айбике/зертхана
 | Бұл жеке зертхана беттіңізде мақала өңдеп үйрену үшін жазғандарыңызды сынап көріңіз. Бұл бетті 2015-12-08, 17:34 кезінде (8 жыл бұрын) Токтарова Айбике (журналы | үлесі) соңғы рет өңдеді. |
Қазақстанның тарихи-мәдени мұралары
өңдеуҚазақстан тарихтың алтын қойнауына аса бай мемлекет. Оның тарихы -халқының асыл мұрасы, оның мәдениеті - баға жетпес құнды байлығы. Қазақ халқының тарихы сонау Сақ, Ғұн және түркі тайпаларынан бастауын алады. Қазақтар сол тайпалардың ұйытқысы, ал оның тарих қойнаулары өте бай және құпияға толы, әрі ерекше болып келеді. Оның ұшы-қиыры жоқ байтақ даласы жылдар, ғасырлар, мыңжылдықтар бойы осынау өзгеше тарихтың тілсіз куәсі болып келді. Осы бір халықтың сонау ғасырлардан бергі келе жатқан мәдени мұралары басқа халықтардың ішінен өзінің ерекшелігімен көзге түседі. Оның басқа ұлттарға ұқсамайтын, өзінің өмір салтына сай, кигіз үйі, ұлттық киімі, дәстүрлері қазақ халқының бар мінезін, бір-біріне деген құрметін, өзгешелігін ашық көрсетеді. Мысалға, екі адам кездескенде, ең алдымен жасы кіші адамның «ассалаумағалейкум» деп, жасы үлкен адамға келіп сәлем беруі, кішінің үлкен адамға деген зор құрметінің белгісі. Қазіргі күні бұл дәстүр, сақталып қалды, бірақ барлық жерде қолданылмайды. Себебі, осы дәстүрді дәріптейтін тек қана орташа жастағы және үлкен жастағы ер адамдар қалды. Ғасырлар бойы келе жатқан бұл дәстүрлер қазақ халқының асыл қазынасына айналды және оның кейбіреулері әдетке айналып, қанына әбден сіңіп кетті. Мәселен, қанша уақыт өтсе де, қазақ халқы бостандығынан айырылса да, қызды ұзату дәстүрі, оны алып қашу дәстүрі уақыт сынына берілген жоқ және қазіргі күні де өзекті болып отыр. Әрине, халықты басқа ұлттан өзгешелдіретіні ол -ата-бабадан берілетін мәдениеті, ал қазақты қазақ қылатыны ол- дәстүрлері. Қазақ халқы әлемге өзінің ұлттық және рухани ескерткіштер байлығын паш етеді. Айта кетсек, қазақ халқында асыл дәстүрінен басқа, мақтан тұтарлық бай тарихы және тарихи мұралары бар. Осындай құнды жәдігерлерінің бірі - Түркістан қаласында орналасқан Ахмет Яссауи кесенесі. Қожа Ахмет Яссауи 1093 жылы туған, түркістандық ғұлама, халықтың құрметіне, сеніміне ие әулиесі болған. Бұл күн астындағы алтын мұрамыздың күмбезі аспан сияқты ашық көгілдір түсті. Қаншама жылдар, ғасырлар өтсе де бұл күмбездің көгілдір бояуы, ғимараты табиғаттың барлық ауа райына шыдап, әлі күнге дейін жаңа қалпында сақталды. Бұл бізге кесененің аса шеберлікпен орындалғанын және қазақ халқының сол кездегі бояу мен құрылыс өнерінің тамаша, жоғары деңгейде болғандығын айтады. Ол мамандар тексерісінен кейін мәлім болды. Мамандар күмбезді бояуға арналған бояудың өзгеше болғандығын, яғни бояуды жасауға қымызды қолданғандығын анықтады. Өкінішке орай, қазіргі күнгі жетістіктерге қарамастан, сол кездегі қазақтардың бояуды қалай өңсізденіп қалудан қорғайтын, бояудың құрамын таба алмай отыр. Ерекше айтып кетерім, Ахмет Яссауи кесенесіндегі керемет, әсем оюлар көздін жауын алады және таңғалдырады. Кесене қабырғасындағы оюлар мен араб тіліндегі жазулар өзінің өзгешелігімен және қайталанбастығымен ерекшеленеді. Басқа елдерден келген туристтер кесенені көріп, аң-таң болады. Бұл Ахмет Яссауи кесенесін Әмір Темір, басқаша айтқанда Ақсақ Темір хан салған болатын. Ол осы кесенені салуға ақшаны, материалды аямаған болатын. Ахмет Яссауи кесенесін салуға Әмір Темір ханның жарлығымен өлкенің түкпір-түкпірінен атақты шебер құрылысшылар келген болатын. Осы кесененің құрылысының құпиясын ешкім білмесін деп және ешкім қайталамасын деген ниетпен, Ақсақ Темір хан құрылыста қатысқан барлық құрылысшыларды өлтірген болатын. Өкінішке орай, Ақсақ Темір ханның қайтыс болуымен бұл тамаша кесененің құрылысы тоқтатылды. Ахмет Яссауи кесенесі ЮНЕСКО-ға әлемнің сегізінші кереметі ретінде үміткері болған, бірақ оны белгілі бір себептермен қабылдамады.
«Қыз байлығы-бұрым,ел байлығы-дәстүр» дегендей, қазақ халқы тарихи-мәдени мұраларға өте бай халық және өзінің мұраларын пір тұтып, құрметтейді, бағалайды.