Қатысушы:ArshynZ/зертхана

Энкодер - айналмалы объектінің айналу бұрышын сандық немесе аналогтық сигналдарға түрлендіруге арналған құрылғы. Энкодерлер ақпаратты беру тәсілі бойынша инкрементті және абсолютті, ал әрекет ету принципі бойынша оптикалық, магниттік және механикалық энкодерлерге бөлінеді.

Абсолютті және инкрементті энкодерлер

Абсолютті энкодерлер ең басында бұрыштық сенсор білігінің айналу бұрышы ретінде біржақты түсіндірілетін сигналдарды шығарады. Осы типтегі бұрыштық сенсорлар тірек жүйесін кез-келген нөлдік позицияға байланыстыруды қажет етпейді. Абсолютті энкодерлер қуат көзінің құрылғыдан ажыратылған кезде орналасқан жер туралы ақпаратты сақтай алатын қасиетке ие. Энкодердің беретін мәні мен бақыланатын жабдықтың физикалық жағдайы арасындағы байланыс құрастыру кезінде орнатылады.

Инкрементті энкодерлер импульстарды қалыптастырып, оған сәйкес қабылдаушы құрылғы есептегіш көмегімен импульстар санын есептеу арқылы біліктің ағымдағы жағдайын анықтайды. Энкодердің бұл түрінің басты кемшілігі - белгілі бір себептердің әсерінен сенсор ішіндегі импульстардың өткізгіштігін анықтау мүмкін емес. Бұл нөлдік белгі өткенге дейін біліктің айналу бұрышын анықтау қатесінің жиналуына әкеледі. Айналу бағытын анықтау үшін екі өлшеу арнасы ("синус" және "косинус") қолданылады, онда импульстардың бірдей реттілігі (меандр) бір-біріне қатысты 90° жылжытылады.

Әрекет ету принципі бойынша бөлінуі

• Механикалық: өткізгіш энкодерлер деп те аталады. ПХД-да ойылған дөңгелек мыс тректер сериясы өткізгіш аймақтарды қабылдайтын байланыс щеткалары арқылы ақпаратты қабылдау үшін қолданылады. Механикалық энкодерлер үнемді, бірақ механикалық тозуға бейім. Олар сандық мультиметрлер сияқты қазіргі таңда жиі қолданылады.
• Оптикалық: бұл жағдайда фотодиодқа немесе шыны дискісіне түсетін жарық қолданылады. Қазіргі таңда бұл ең көп таралған технологиялардың бірі. Оптикалық энкодерлер шаңға өте сезімтал болып келеді.
• Осьтік магниттік: бұл технологияда әдетте қозғалтқыш білігіне бекітілген арнайы магниттелген 2 полюсті неодим магниті қолданылады. Оны біліктің ұшына бекітуге болатындықтан, ол қозғалтқыш корпусынан шығатын тек 1 білікке ие қозғалтқыштармен жұмыс істей алады. Дәлдік бірнеше градустан 1 градусқа дейін өзгеруі мүмкін.
• Осьтен тыс магниттік: энкодердің бұл түрінде металл хабқа бекітілген резеңке феррит магниттері қолданылады. Бұл дизайндағы икемділікті және пайдаланушы қосымшалары үшін төмен шығындарды қамтамасыз етеді. Көптеген осьтен тыс энкодерлік чиптердің икемділігіне байланысты оларды кез-келген ені полюстерін қабылдауға бағдарламалауға болады, сондықтан чипті қолдануға қажетті кез-келген позицияға орналастыруға болады. Магниттік энкодерлер оптикалық энкодерлер жұмыс істей алмайтын жағдайларда жұмыс істей береді.

Қолданысы

Айналмалы энкодердер робототехника, фотографиялық линзалар, оптомеханикалық тінтуірлер мен трекболдар, басқарылатын кернеулі реометрлер және айналмалы радарлық платформалар сияқты механикалық жүйелерді бақылауды немесе басқаруды қажет ететін техникалық құрылғыларда кеңінен қолданылады. Сонымен қатар, энкодерлер өнеркәсіпте (әсіресе сервожетек өндірісінде), автомобиль өнеркәсібінде руль дөңгелегінің айналу бұрышын анықтау үшін кеңінен қолданылады.