Қатысушы:Askar Zhanaliev/зертхана

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚОР БИРЖАСЫ өңдеу

Қор биржасы деген бағалы қағаздар сатып алатын және сатылатын негізгі нарық орны. Қор биржаларында ірі банктер қызмет етеді. "Биржа" деген термині ежелгі грек сөзі — "бурзэ", яғни әмиән деген мағынаны білдіреді. Экономикасы дамыған мемлекеттерге биржалар бірнеше түрге бөлінеді.

қор биржасы;
тауар биржасы;
еңбек биржасы.

Қазақстанда алғашқы екі жыл бойы жаңа құрылған биржа тек шетел валюталарының сауда-саттығын ұйымдастырумен айналысты. 1995 жылдың 12 шілдесінде "Қазақстан банкаралық валюта-қор биржасы" қайта тіркелді. 1995 жылдың 2 қазанында биржа бағалы қағаздардың нарығында биржалық қызметті жүзеге асыруға № 1 лицензиясын алды, бірақ осы лицензия тек мемлекеттік бағалы қағаздардың сауда-саттығын ұйымдастыру құқығымен шектелетін. Мемлекеттік бағалы қағаздардың алғашқы сауда-саттығы 1995 жылдың 14 қарашасында өткізілді 1996 жылдың 12 сәуірінде биржа "Қазақстан қор биржасы" деген атаумен қайта тіркелді. Ал Қазақстан қор биржасы 1997 жылдың 3 шілдесінде бұрыңғы атауымен қайта тіркеуден өтті де, сол жылдың 19 қыркүйегінде беймемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздардың алғашқы сауда-саттығын өткізді. 2011-2013 жж Қазақстан Қор Биржасының стратегиясы. Жалпы ол 8 бағыттан тұрады. Олар:

Листингілік компаниялардың тізімін кеңейту. Жалпы листинг – қандай да бір бағалы қағаздарды KASE ресми тізіміне енгізу процедурасы. Ол бойынша шетел эмитенттерінің бағалы қағаздарын биржаға шығару үшін қажетті жағымды жағдайлар жасау, негізгі активтері Қазақстанда орналасқан компаниялардың бағалы қағаздарын Биржада орналастыруды ынталандыру,жаңа листингілік компанияларды тартуға бағытталған және ең үздік шетелдік тәжірибеге негізделген маркетингілік қызметті күшейту.
Инвесторлық базаны кеңейту. Жаңа бөлшектік инвесторларды тарту және инвесторлардың белсенділігін арттыру бойынша Биржа мен "АӨҚО"АҚ күш-жігерлерін біріктіру. Бөлшектік және институциялық инвесторларды оқытуда Биржаның рөлін арттыру.
Саудаланатын қаржы құралдарының тізімін ұлғайту және олардың өтімділігін арттыру. Биржалық маркет-мейкерлер институтын әрі қарай жетілдіру. Туынды қаржы құралдарының биржалық нарығын дамыту. Биржада саудаланатын бағалы қағаздардың (басымдылық – акциялар мен туынды қаржы құралдары) айналымдылығының (өтімділігінің) деңгейін жоғарылату. ETF (Exchange-Traded Funds) бағалы қағаздарының Биржадағы айналысына қажетті жағдайлар жасау.
Биржалық нарықтың айқындылығын арттыру. Бағалы қағаздар эмитенттері беретін ақпараттардың толықтығы мен сапасына қойылатын талаптарды күшейту жағынан, Биржада ақпараттар ашу бойынша халықаралық тәжірибені енгізу.
Инвесторлар мүддесін қорғау деңгейін арттыру. Контрагенттердің тәуекелін бақылау және шектеу мақсатында Биржа мүшелерінің қаржылық жағдайына мониторинг жасау және тәуекелдерін үнемі бағалау жұмыстарын ұйымдастыру. иржаның ресми тізіміне бағалы қағаздарды шығарғандағы қаржылық кеңесшілердің (Биржа мүшелерінің) жауапкершілігін арттыру. Ұйымдарға Биржа мойындайтын аудиторлық ұйымдар тізіліміне кіруге рұқсат ету жүйесін жетілдіру, және аудит сапасына мониторинг жасау.
Технологиялық даму. Бағалы қағаздардың ұйымдастырылған нарығында тиімді клирингілік жүйесін және халықаралық стандарттарға сай есеп айырысудың замани жүйесін енгізу. Биржаның бағдарламалық-техникалық кешенін, соның ішінде сауда-саттық жүйесі мен сауда-саттықтан кейінгі инфрақұрылымын, өнімділігі, сенімділігі, функционалдығы, интерфейсі, масштабталуы және мэтчингінің замани деңгейін қамтамасыз етуімен, модернизациялау.
Халықаралық ынтымақтастық. Халықаралық қаржы ұйымдарымен және шетел биржаларымен ынтымақтастық аясын кеңейтіп, ұзақмерзімді серіктестік қатынастарды орнату. Әлемдік биржалар федерациясынатолық мүшелік алу (WFE). Биржалық ақпараттарды,Қаржылық ақпараттарды таратушылары және тұтынушыларының халықаралық Ассоциациясы(FISD) нұсқаған, стандарттарға сәйкес тарату.
Корпоративтік құрылым және басқаруды жетілдіру. Қаржылық тұрақтылықты, Биржаның даму тұрақтылығын қамтамасыз ету, оның бәсекелеске қабілеттілігін арттыру. Биржалық топтың қызметіне корпоративтік басқарудың халықаралық стандарттарын әрі қарай енгізу. Ұлттық және халықаралық деңгейде тартымды Биржа брендін қалыптастыру. Биржаның ақпараттық, инвестициялық, есептік және дивиденділік саясаттарын жетілдіру.

Дереккөздер өңдеу

Бағалы қағаздар нарығы. Б.А.Көшенова, Алматы, Экономика, 1999.
Банковское дело. Г.С.Сейткасымов, Алматы, Каржы-Каражат, 1998.
www.kase.kz