Қатысушы:Kamila.abayeva/зертхана

Онлайн оқыту немесе онлайн режимінде білім беру-компьютерлік және телекоммуникациялық технологияларға негізделген оқытудың құралдары мен түрлері, білім беруде инновациялық платформалар мен мультимедиялық сервистер кеңінен қолданатын ғылыми-технологиялық революцияның жоғары технологиялық өнімі, жаһандану контекстінде пайда болған білім алудың заманауи формасы. Қашықтан онлайн режимінде оқыту жүйесі дербес компьютер (ДК) көмегімен және интернетке шығу арқылы қажетті дағдылар мен жаңа білім алуға мүмкіндік береді.

Тарихы

Онлайн білім беруге деген қызығушылық пен сұраныс соңғы бір жылда білім беру мен оны цифрландыру бағытындағы өзекті мәселеге айналғанымен, оның тарихы пошта арқылы жүзеге асқан “корреспонденттік оқытудан” басталады. Дүниежүзі тарихына сүйенер болсақ, 17 ғасыр феодалдық қатынастардың құлдырап, капитализмнің, яғни қоғам санасында жаңа идеология мен ойлау бағытының, өмірге көзқарастың қалыптаса бастаған тұсы. Бұл кезеңде адам өміріне қажетті ресурстар, құндылықтар мен басымдылықтар, яки приоритеттер таразыға түсті. Абсолютизмге жаңа әлеуметтік-экономикалық және зияткерлік күштер қарсы тұрды. Сындарлы сәтте білім берудің концептуалды принциптері қайта қарастырылып, барлығына қолжетімді әрі қоғамның барлық мүшелерінің қажеттілігін өтейтін реформалар пайда болды. Білім беру саласын жаңғыртудың нәтижесінде ерекше балаларға арналған мектептер ашылып, білім алудың жаңаша, қашықтан жүзеге асатын форматын пилоттық режимде бақылау жүргізілді.

Өндірістік төңкерістің негізгі жаңалығы деп мойындалған радио мен теледидар тек бұқаралық ақпарат құралдарына жаңа леп әкеліп қана қоймай, балаларды тәрбиелейтін методикалық құралға айналды. 20 ғ. 50-жылдары трансляцияланған ақпараттық-танымдық бағдарламалардың тақырыптық спектрі мен аудиториясы кең болса да, қоғамдық сана мен талаптардың ұдайы жоғарылап отыруына байланысты тағы бір мәселе пайда болды. Ол - білім беруші тарапынан кері байланыстың болмауы. Жаңалық пен жаңашылдыққа толы декадаға компьютердің пайда болып, халыққа қолжетімді бола бастағаны да өз әсерін тигізді. Балалардың назары компьютер мен оның берер мүмкіндіктеріне ауды, сондықтан білім беру саласында баламалы әдістерді зерттеу мақсаты туындады.

1969 жылы дүниежүзілік білім беру кеңістігіне инновациялық идеясымен ерекшеленіп, қазіргі онлайн оқытудың іргетасын қалаған Ұлыбританияның “Ашық Университеті” - “Білім ал және өмір сүр ” ұранымен жаһанның кез-келген нүктесінен білім аламын деушілер үшін өзінің “онлайн” есігін айқара ашты. Ұлыбританиялық модельге негізделген білім беру форматы 20 ғ. ғасырдың алғашқы декадасында толығымен барлық дамыған және дамушы елдердің білім беру саласына кіріктірілді және әр мемлекеттің саяси-экономикалық ерекшеліктері мен мүддесін ескере отырып , антропоцентристік бағытта дамып келеді.

Қазақстандағы онлайн оқыту

Қазақстанда онлайн форматтың пайда болуы тек ғылыми-техникалық прогресстің ғана емес, бірқатар әлеуметтік мәселелердің шешімі ретінде мойындалды.Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті Н.Ә.Назарбаев 2013 жылы ұзақмерзімі жоспар ретінде “Ақпараттық қоғам 2030” отандық ғылымды дамыту саясатын бекітті. Аталған бағдарлама негізінде үздіксіз академиялық білім берудің ұлттық үлгісін енгізіп , оқу-әдістемелік құралдарының ғылыми мазмұнына жалпы тұжырымдамалық талаптар қою жоспарланған еді. Бұл бастама отандық қашықтан білім беру кеңістігін қалыптастырудың негізі болды. Жоғарғы оқу орындарындағы білім беру үрдісі шетелдік Зум, Дискорд, ВотзАп сынды әлеуметтік желілер мен университеттердің жеке платформалары көмегімен жүргізілді, ал орта мектептердің білім беруі келесі кезеңдер арқылы жүзеге асты:
1. Республикалық маңызы бар “Балапан”, “Ел арна" арналарындағы телевизиялық лекциялар арқылы жаңа тақырыппен танысу;

2. Әлеуметтік желіде мектеп мұғалімінің тікелей қатысуымен өтетін онлайн сабаққа қатысу;

3. Сынып және үй тапсырмаларын орындауға арналған республикалық Күнделік, Онлайн Мектеп цифрлық ресурстарына жұмысты жүктеу.

Артықшылықтары мен кемшіліктері

Артықшылықтары
- Тұратын орнына қарамастан, барлығына қолжетімді білім;
- Білім алу процессінде педагог пен білім алушының жауапкершілігінің артуы;
- Ақпаратты саралау, фильтрден өткізіп, сұраптауға бағытталған білім;
- Рентабельділіктің жоғарылауы мен теориялық білімді практикада қолдану;
- Мемлекет тарапынан қаржыландырылған онлайн-сервистердің көмегімен жеке даму маршрутын қалыптастыру;
- Білім беру процессін жүзеге асырудың тың және баламалы нұсқаларының көбеюі; - Салааралық және пәнаралық байланыстың арқасында зерттеулер жүргізу; - Білім берудің инновациялық дамуға трансгрессиясы.

Кемшіліктері
- Білім мен ғылым саласын онлайн дамыту бойынша мемлекеттік стратегия мен тактиканың жетілдірілмеуі;
- Бірқатар аудандардағы ақпараттық инфоқұрылымның дұрыс дамымауы;
- Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды жетік меңгерген білікті кадрлардың жетіспеушілігі;
- Білім алушылардың әлеуметтік жағдайына байланыста АҚТ-қа қол жеткізе алмау;
- Білім алушылардың мотивациясы мен психологиялық дайындығының төмендігі;
- Сапалы контент пен білім беру сервистерінің қолжетімсіздігі;
- Ақпараттық технологияларды шамадан тыс қолданудың кесірінен оқушылар денсаулығының нашарлауы.

Негізгі қағидалары

Интербелсенділік қағидасы
Онлайн режимінде білім беру барысында мұғалім мен оқушының арасындағы коммуникативтік байланыстан гөрі білім алушылардың өзара ынтымақтастықты сақтай отырып жұмыс істеу белсенділігі артады, сондықтан оқушылар мен педагогтің арасындағы байланысты нығайтып, түрлі әдіс-тәсілдерді қолдану қажет.Қашықтан білім беру барысында мектеп қабырғаларындағы оқу үрдісінің ерекшеліктерін кіріптіріп, білім алушылардың жұптасып,топтасып тапсырма орындауын қамтамасыз еткен жөн.

Оқытудың регламенттік қағидасы
Оқытудың регламенттік қағидасы уақытты тиімді пайдаланып, онлайн білім алу барысында тайм-менеджмент ережелерін сақтауға баулиды. Интернет арқылы білім алу барысында оқу уақыты қатаң реттелмегендіктен, студенттің білім алуы мен дамуы барысында кедергілер туындайды деген пікір жиі кездеседі.Алайда, практикалық тәжірибе бойынша, керісінше, қашықтан білім алу барысында білім алушылар өз уақытын тиімді қолданып,тапсырмаларды асинхронды режимде де, синхронды оқыту барысында да дедлайн уақытына дейін (шекті уақытқа дейін) орындайтыны дәлелденді.

Бастапқы білім қағидасы
Онлайн режимде тиімді оқу үшін бастапқы білім мен аппараттық-техникалық база қажет. Ғаламтор бойынша жаттығу мен тапсырма орындау кезінде дербес компьютерді қолдану мен желіде жұмыс істеудің минималды дағдылары. Сондықтан тиімді әрі нәтижелі білім алу үшін алдын-ала дайындық қажет.

Дереккөз

Андреев А.А. Дидактические основы дистанционного обучения. -М.:РАО, -120 с.