Қатысушы:Renataserikovna 17/зертхана

Русеф Дилма
	Русеф Дилма
	Дилма Вана Русеф
Толық есімі	Dilma Vana Rousseff
Туған күні	14 желтоқсан 1947 (76 жас)
Туған жері	Белу-Оризонти, Бразилия
Әкесі	Педро Русеф
Анасы	Дилма Жане Коимбра Силва
Қолтаңбасы

Дилма Вана Русеф^[1] (порт. Dilma Vana Rousseff [ˈdʒiwmɐ ʁuˈsɛf]; 14 желтоқсан 1947, Белу-Оризонти) — Бразилиялық саясаткер, 2011 жылдың 1 қаңтарынан 2016 жылдың 31 тамызына дейін Бразилия Президенті. 2016 жылғы 31 Тамызда импичмент жариялау арқылы биліктен шеттетілді. Солшыл Жұмысшылар партиясының мүшесі.

Абақты

1970 жылы Русеф абақтыға қамалды, абақтыда оны ұрып-соғып, электротоқпен қинады. Сол кездердегі құрбыларының бірі ақын ,суретші Неуза Ладейра да абақтыға алынған . Неузаның айтуы бойынша : « Абақтыдан кейін жанымның күйреуі болды . Арманым жоғалып , прагматизм пайда болды . Әркім өзінің жолымен кетті .» 1972 жылдың соңында Дилма Русеф абақтыдан арықтаған және ауру болып босатылды. Абақтыдан кейін қалпына келген Русеф қайтадан оқуын Бразилияның оңүстігіндегі Риу- Гранде –ду-Сул штатында жалғастырады . Мұнда оның екінші күйеуі Карлус Араужу, сондай-ақ революциялық жасырын мүшелерінің бірі түрмеде жазасын өтеп жатты. Карлус Араужу 1973 жылдың соңында босатылады , ал 1976 жылы Карлус пен Русефтің ортақ қыздары дүниеге келді . Тағы бір жылдан кейін Русеф университетті бітіріп , «экономика» факультетінің бакалавр дипломын алды . Өткенінде партизандық жасағаны үшін Русеф өзінің алғашқы жұмысынан айырылады да , оқуын жалғастыруды шешеді . Кейіннен , ол өзінің түйіндемесінде магистр дипломын алғандығын мәлімдейді , алайда , оның бұл өтірігі тек 2009 жылы бразилиялық жұрнал «Пиауи»[en] жазғанда ғана ашылады . Русеф түйіндемесінде «қателік» кеткенін мойындайды да , бұл «қателіктің» егжей-тегжейін түсіндіруден бастартады . 1980 жылдары Русеф докторлық жұмысын жазып бастайды , алайда , оны аяғына дейін жеткізбейді . Ол заңсыз ұйымдармен байланысын қалпына келтірді, бірақ, бұл жолы заңды түрде әрекет етіп, демократиялық жұмысшы партиясының кеңесшісі болды^[2].

Мансабының басталуы

1972 жылдың соңында Русеф абақтыдан босатылып, күйеуі Карлус Араужумен өмірін қалпына келтіре бастады . Кейіннен, Русеф Риу-Гранди-ду-Сул Федералды университетін бітіріп ^[3], оппозициялық саяси ұйымдарда заңды саяси қызметпен айналысты, сонымен қатар ,демократиялық жұмыс партиясын құруға қатысты. 1980 жылдардың соңында Порту-Алегри мэриясының қазынашысы болып жұмыс атқарды. 1990 жылдары мемлекеттік емес (порт. Fundação de Economia e Estatística) ^[4] экономика және статистика қорын басқарды және Риу-Гранди-ду-Сул штатының Энергетика министрлігінде жұмыс істеді.

Политикалық мансабы

Дилма ұзақ уақыт демократиялық жұмысшы партиясында болды, ал 1990-шы жылдардың соңында радикалды жұмысшылар партиясына өтті. Президенттік мерзімнің соңында Бразилияның оңтүстігінде электр энергиясын беру дағдарысынан кейін Фернанду Энрике Кардозу энергетикалық мәселелер тақырыбы өзекті болды және Луис Инасиу Лула да Силва өзінің сайлау науқанында Дилманың тәжірибесін пайдаланды. Да Силва 2003 жылдың қаңтарында Президент болып сайланғаннан кейін, Дилма Энергетика министрі болып тағайындалды. 2005 жылғы 21 Маусымда Дилма Бразилия Президентінің әкімшілігін басқарды, ал 2010 жылы оның 2010 жылғы 3 қазандағы сайлауда Бразилия Президенттігіне кандидатурасы жарияланды. Луис Инасиу Лула да Силва Дилманың кандидатурасын толығымен қолдады. Сайлау науқанында Дилма аграрлық^[5] және саяси[10] реформаларды жүргізуді жақтады, нәсілдік квоталарды ^[6] қолдады, дін бостандығы^[7] және гомосексуалдық азаматтық одақтар^[8], өлім жазасына және жеңіл есірткіні заңдастыруға қарсы шықты. 2010 жылғы 3 қазанда өткен президенттік сайлаудың бірінші кезеңінде Дилма 47,5 миллионнан астам (46,9 %) дауыс жинап, екінші кезеңге шықты (31 қазанда өтті), оған орталық-оңшыл социал-демократиялық партиясының кандидаты Жозе Серра қарсы болды. Екінші турда Русеф 56% дауыс жинады да, Бразилияның ^[9] жаңа президенті болды , президент лауазымындағы бұл ел тарихындағы алғашқы әйел болып сайланды^[10]. 2014 жылғы 5 қазандағы президенттік сайлаудың бірінші кезеңінде Дилма 41,6% дауыс жинады. 26 қазан күні екінші кезеңде оның қарсыласы социал-демократиялық партияның кандидаты Аэсио Невес болды,алайда, Русеф 51,6% дауыспен жеңіске жетті де, екінші мерзімге президент болып қалды.

Сыбайлас жемқорлық салдарынан туындаған дау-жанжал

2014 жылы басталған тергеу барысында айыптаушы Бразилия президенті Лула да Силва билікке келгеннен кейін сыбайлас жемқорлық схемасы ұйымдастырылғанын, оның аясында құрылыс компаниялар Petrobras мұнай компаниясы үшін ірі жобаларға мердігерлік алып, оның топ-менеджерлеріне ақы төлеп, басқарушы жұмысшылар партиясына оның науқандарын қаржыландыруға және жеке саясаткерлерге ақша аударғанын айтты. Полицияның мәлімдемесінде Лула да Силва осы сыбайлас жемқорлық схемасының негізгі пайда алушыларының бірі деп аталды. Тергеу көптеген құрылыс компанияларының басшыларын, Petrobras топ-менеджерлерін және бірқатар саясаткерлерді сотқа алып келді, олардың кейбіреулері ұзақ мерзімге бас бостандығынан айырылды. Жанжал Дилма Русефке де әсер етті, өйткені ол 2003-2010 жылдары Petrobras Директорлар кеңесінің төрағасы болды, бірақ ол заң бұзушылықтар туралы білгенінен бас тартты^[11]. 2015 жылдың қыркүйек айында оппозиция Русефті 2014 жылы сайлау науқаны кезінде салық заңнамасын бұзды және мемлекеттік қаражатпен қаржылық алаяқтық жасады деп айыптады. 2015 жылы желтоқсан айында оппозициялық партиялардың өтініші бойынша парламент Русефке қарсы импичмент рәсімін бастады^[12]. 2016 жылдың 16 наурызында Русеф Лула да Силваны өз Әкімшілігінің басшысы етіп тағайындағанын жариялады. Бразилия заңдарына сәйкес, Русеф те Силваны тергеу жүргізушілері мен оны қадағалайтын судья үшін қол жетімсіз етті. Да Силваның айыпталып,Жоғарғы соттың алдына шығуы үшін Бас прокурор айыптаса ғана мүмкін еді. 13 наурызда Русеф пен да Силваның сыбайлас жемқорлыққа қарсы наразылыққа шыққан Оппозиция мен миллиондаған бразилиялықтар мұны экс-президентті қылмыстық қудалаудан қорғау әрекеті ретінде қабылдады. Федералды судья да Силваның тағайындалуын тоқтата тұру туралы қаулы шығарды, өйткені ол сыбайлас жемқорлыққа қарсы тергеу барысында сот төрелігін еркін жүзеге асыруға кедергі келтірді^[13]. 2016 жылғы 17 сәуірде Бразилия Ұлттық Конгресінің төменгі палатасы депутаттарының үштен екісінен астамы Русефке^[14] импичмент жариялауға дауыс берді . Заңға сәйкес, мәселе Федералды Сенаттың қарауына түсті. 2016 жылдың 12 мамырында сенат импичмент жариялау үшін дауыс берді, 55 сенатор импичмент үшін дауыс берді, 22^[15] — сі қарсы дауыс берді. Президент Русеф қызметінен 180 күнге шеттетілді, оның міндеттері уақытша Вице-Президент Мишель Темерге өтті. Кейін сенат мәселені Жоғарғы Сот басшысының төрағалығымен өткен арнайы отырыста қайта қарады. Егер сенаторлардың үштен екісі импичмент жариялауға дауыс берсе, онда Мемлекет басшысы қызметінен кетуге мәжбүр болады . 2016 жылдың тамызында Сенаттың^[16] арнайы комиссиясы импичмент туралы шешім қабылдап, оны Сенат Пленумының бекітуіне берді. 2016 жылғы 31 Тамызда Бразилия Сенатының шешімімен Русеф Президент қызметінен біржолата шеттетілді.

АҚШ-тың арнайы қызмет органдарының тыңшылығы

Дилма Русеф АҚШ-қа алғашқы ресми сапармен келген кезде, WikiLeaks құпия мәліметтерді жариялған болатын ^[17], Ұлттық қауіпсіздік агенттігінің президентке және оның жақын кеңесшілері мен министрлеріне , орталық банк мүшелеріне қатысты жүргізген тыңшылық туралы толық мәлімет берді. Бразилия атқарушы билігінің басшысын бақылау үшін Ұлттық қауіпсіздік агенттігі Дилмамен байланысты 10 телефон нөмірін таңдады. Бұл 2010 жылы Бразилиядағы Лагу Сул штаб-пәтеріндегі Дилманың сайлау науқаны комитетінің жұмысында қолданылған телефондарына ұқсас, стационарлық телефондардан тыңшылық жүргізілген болатын. сондай-ақ "Дилма байланыстары" ("liaison" ағылшын тілінде) деп белгіленген ұялы телефондар және Президент сарайындағы телефон желісі.

Дилманың жеке өмірі

2009 жылы Дилма лимфа түйінінің қатерлі ісігінен уақытылы емделген болатын.Химиотерапияның салдарынан ол бірнеше ай бойы парик киді. Дилма екі рет үйленген болатын , қазіргі кезде ажырасулы. Екінші некеден оның қызы бар, қызы 2010 жылдың қыркүйегінде Дилме атты немересін дүниеге әкелді. Португал тілінен басқа ағылшын, француз және испан тілдерінде еркін сөйлесе алады.^[18]

Әдебиеттер

Окунева Л. С. Дилма Русеф — первая женщина-президент в истории Бразилии // Латинская Америка. 2011. № 1. С. 27—40.

==

[1] ttps://veja.abril.com.br/blog/reinaldo/dilma-diz-que-se-eleita-vai-implantar-cotas-raciais-tambem-na-pos-graduacao/Дилма Русеф

[2] ttps://www.forbes.ru/forbes-woman/liderstvo/72944-dilma-rusef-proshla-put-ot-terroristki-do-prezidenta-brazilii Смирнова, Юлия. От террористки до президента Бразилии. Forbes (2 сентября 2011). Дата обращения: 6 августа 2020.

[3] ttps://lenta.ru/news/2016/04/18/brazil/Нижняя палата конгресса Бразилии проголосовала за импичмент Руссефф

[4] ttps://veja.abril.com.br/blog/eleicoes/veja-acompanha-dilma-rousseff/dilma-diz-ser-favoravel-a-reforma-politica/Dilma reafirma necessidade de reforma agrária e ataca Serra (порт.) (13.07.2010). Архивировано 6 июля 2011 года.

[5] ttps://ultimosegundo.ig.com.br/poderonline/2010/09/30/dilma-e-lula-terminam-campanha-garantindo-liberdade-de-religiao/Dilma e Lula terminam campanha garantindo liberdade de religião (порт.) (30.09.2010).

[6] Dilma diz que, se eleita, vai implantar cotas raciais também na pós-graduação!!! (порт.) (14.05.2010).

[7] ttp://acapa.virgula.uol.com.br/site/noticia.asp?origem=vejatambem&codigo=11198 "Sou a favor da união civil gay", diz Dilma Roussef (порт.) (29.06.2010). Архивировано 1 июля 2012 года.

[8] ttps://noticias.r7.com/Dilma pede “punição exemplar” a envolvidos na morte de Eliza Samudio e classifica crime como "bárbaro" (порт.) (08.07.2010). Архивировано 15 июля 2011 года.

[9] ttps://www.reuters.com/article/idUSTRE69S29F20101031 Rousseff rides economic boom to Brazil's presidency (англ.), Reuters (31.10.2010).

[10] Rousseff rides economic boom to Brazil's presidency (англ.), Reuters (31.10.2010).

[11] ttps://www.vedomosti.ru/politics/articles/2016/03/18/634140-korruptsionnii-skandal-brazilii-pererastaet-politicheskii-krizis Михаил Оверченко Коррупционный скандал в Бразилии стремительно перерастает в политический кризис Ведомости

[12] ttps://www.vedomosti.ru/business/articles/2016/03/04/632579-eks-prezidenta-brazilii-zaderzhali-petrobras Михаил Оверченко, Наталья Райбман Экс-президента Бразилии задержали и обыскали по делу Petrobras Ведомости

[13] ttps://www.vedomosti.ru/politics/articles/2016/03/18/634140-korruptsionnii-skandal-brazilii-pererastaet-politicheskii-krizis Михаил Оверченко Коррупционный скандал в Бразилии стремительно перерастает в политический кризис Ведомости

[14] ttps://lenta.ru/news/2016/04/18/brazil/Нижняя палата конгресса Бразилии проголосовала за импичмент Руссефф

[15] ttps://www.dw.com/ru/%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE-%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2-%D0%B2-%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B8-%D0%B2%D1%8B%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%8C-%D0%B7%D0%B0-%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82-%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%B5%D1%84%D1%84/a-19251080 Большинство сенаторов в Бразилии высказались за импичмент Руссефф. dw.com (12 мая 2016).

[16] ttps://ru.euronews.com/2016/08/04/brazilian-senate-committee-votes-that-rousseff-should-stand-trial Бразилия: процедура импичмента будет продолжена

[17] ttps://wikileaks.org/nsa-brazil/selectors.htmlhttps://wikileaks.org/nsa-brazil/selectors.html

[18] ttps://newtimes.ru/articles/detail/29994https://newtimes.ru/articles/detail/29994

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]