Қашықтықтан зерделеу - Жер беті мен ондағы нысандар: атмосфера, гидросфера, жер қыртысының жоғарғы қабаты жайлы қашықтықтан дәл ақпарат алу. Ол қазіргі түсірілім аппараттары көмегімен авиациялық және ғарыштық әдістер арқылы іске асады. Қашықтықтан зерделеу зерттеулер үшін ғана емес, өндіріс, экология салаларындағы мәселелерді шешу үшін де қолданылады.

Тарихы

Жерді қашықтықтан зерделеу әдісі алғаш фотосуреттермен бірге пайда болды. Алғашқы суретті әуе шарынан Гаспар Надар 1858 жылы жасады, бұл Париж қаласының суреті болды. Бірінші дүниежүзілік соғыстың алдында аэростаттар мен дирижабльдер пайда болып, Жер суреттері әскери барлау үшін жасалды. Ұшақтан алғашқы аэрофотосуреттер 1909 жылы түсірілді. Ғарыштан лағшқы сурет АҚШ-тың V-2 жіберілген зымыранынан 1946 жылы түсірілді. Жерді қашықтықтан зерделеудің қазіргі дәуірі 1972 жылы NASA-ның Жер бетін зерттейтін технологиялық серігі - ERTS-ті сәтті қолданысқа енгізуімен басталды.

Ғарыштан түсіру әдісі

Жерді қашықтықтан зерделеу әдістеріне ақпаратты тікелей байланысқа түспей-ақ алатын барлық әдістер жатады, олардың ішінде ғарыштан түсіру әдісін айтуға болады. Біздің ғаламшарымыздың орбитасында үнемі Жер бетіне бақылау жүргізіп тұратын Жерді қашықтықтан зерделеудің 100- ден аса жасанды серіктері орналасқан. Олардың алдында тұрған міндет - табиғат құбылыстарының ғарыштық түсірілімін алу ғана емес, олардың пайда болу себептерін түсіндіруге көмегі тиетін сипаттамалар жинастыру.Жерсеріктен алған мәліметтер қазіргі таңда ең объективті болып табылады. Жерсерік суреттерінен кішігірім аудандардың дәл, нақты бейнесін алуға болады.

Тәсілдері

Жерді қашықтықтан зерделеудің активті және пассивті тәсілдері бар. Қашықтықтан әрі байланысқа түспей зерттеудің активті әдісі - лазерлік зерделеу. Жерді қашықтықтан зерделеудің ішінде алынатын ақпараттың көлеміне байланысты дәстүрлі аэрологиялық әдістермен салыстырғанда лазерлік сәулеленуді қолданудың мүмкіндігі мен артықшылықтары бар. Пассивті әдістер жылу сәулелерін тіркеуге негізделген, ол үшін атмосферадағы табиғи сәулелерді қолданады.