Қожа Ахмет Яссауи кесенесінде жерленген тұлғалар

Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде жерленген тұлғалар — Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде жерленген тұлғалардың тізімі. Қазақтар Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің маңына жерленуді рухани сабақтастықтың белгісі, ұлағатты өнеге деп саналады. Бұл дүниеде ынтымағы жарасқан Алаш баласының, о дүниелік болған соң да Әзірет Сұлтанның қасына жерленіп, бір жерде жатуы кемелдікке жеткендіктің айқын көрінісі. Қолда бар мәліметтер бойынша Әулие қабірінің жанына қазақ халқынын жиырмадан астам хан-сұлтаны, көптеген батырлары мен билері, игі жақсылары жерленген. Кіші Ақсарайы бөлмесіне 1999 жылдың маусым айының 3 жұлдызында кесенеге алты жыл жүргілізген реставрациялық жұмыстар кезінде табылған мәйттер қайта жерленген.

  1. Есім хан - 1627–28 жылдары;
  2. Жәңгір хан - 1652 жылы;
  3. Тәуке хан - 1715 жылы;
  4. Болат хан - 1723 жылы;
  5. Сәмеке хан - 1738 жылы;
  6. Жолбарыс хан - 1740 жылы;
  7. Әбілмәмбет хан - 1771 жылы;
  8. Абылай хан - 1781 жылы;
  9. Бөкей хан - 1819 жылы;
  10. Ондан сұлтан - 1585 жылы;
  11. Жәнібек сұлтан - 1643 жылы;
  12. Тұрсын сұлтан - 1717 жылы;
  13. Қайып сұлтан - 1718 жылы;
  14. Сейіт сұлтан - 1745 жылы;
  15. Сығай сұлтан - 1750 жылы;
  16. Есіркеп сұлтан - XVIII ғасыр;
  17. Барақ сұлтан - 1750 жылы;
  18. Әбілфеиз сұлтан - 1883 жылы;
  19. Тәуке сұлтан - 1787 жылы;
  20. Болат сұлтан - 1798 жылы;
  21. Есім сұлтан - 1798 жылы;
  22. Қасым сұлтан - Белгісіз;
  23. Тоғай сұлтан - 1816 жылы;
  24. Әликен хан - 1860 жылы;
  25. Ақтан Абыз - XVI ғасыр;
  26. Қосдәулет Нұрби Абыз - XVI ғасыр;
  27. Қаракесек Шаншар Абыз Бұлбұлұлы - XVI–XVII ғасырлары;
  28. Арғын Әнет Баба Кішікұлы - 1723 жылы;
  29. Жалайыр Нарынбай Әулие - XVIII ғасыр;
  30. Найман Қонақай Әулие - 1763 жылы;
  31. Арғын Сүгірұлы Мешітбай - шақшақ Жәнібектің Батагөйі - XVIII ғасыр;
  32. Қаракесек Бертіс Би Шаншарұлы 1633–1707 жылдары;
  33. Мадияр Би Жауғаштыұлы - 1735 жылы;
  34. Қазыбек Би Келдібекұлы - 1763 жылы;
  35. Қараменді Би - XVIII ғасыр;
  36. Атығай Бақтыбай әулие - ХVII ғасыр;
  37. Қарауыл Қанай Би - XVIII ғасыр;
  38. Мүсірәли Сопы Әзізұлы Сауранбай - 1752 жылы;
  39. Күлен Би - Белгісіз;
  40. Үсен Би - Белгісіз;
  41. Шаштығұл Би - Белгісіз;
  42. Шоң Би - XVIII–XIX ғасырлары;
  43. Құшетқалиұлы Бекболат Би - XІХ ғасыр;
  44. Қоңыршұнақ Ердес Би Шүренұлы - XVIII ғасыр;
  45. Бағаналы Бабыр Би Бөкенбайұлы -1864 жылы;
  46. Қожамқұлұлы Тұрдықұл Би - 1895 жылы;
  47. Шекті Тілеу Батыр Айтұлы - 1684 жылы;
  48. Шекті Жолдаяқ Батыр Тілеуұлы - 1684 жылы;
  49. Есіркеп Батыр Жаманқараұлы - 1696 жылы;
  50. Әжібай Батыр - XVIII ғасыр;
  51. Адай Шоғы Батыр Мұңалұлы - 1726 жылы;
  52. Тобықты Көкенай Батыр - 1728 жылы;
  53. Шаншар Жарылқап Батыр - XVIII ғылы;
  54. Дәу Баласы Балта Батыр - 1743 жылы;
  55. Тарақты Наймантай Батыр - 1745 жылы;
  56. Жанұзақ Батыр Алдиярұлы - 1749 жылы;
  57. Шақшақ Жәнібек - XVIII ғасыр;
  58. Тобықты Жандос Батыр Олжайұлы - 1752 жылы;
  59. Атығай-қойлы Андықожа Батыр - 1752 жылы;
  60. Мерген Батыр Бабасұлы - 1754 жылы;
  61. Қанжығалы Әлібек Батыр Құдайбердіұлы - XVIII ғасыр;
  62. Сайдалы Нияз Батыр Барқыұлы - XVIII ғасыр;
  63. Айтбай Батыр Аткелтірұлы - XVIII ғасыр;
  64. Кәрсон Бекназарұлы Таңыбай Батыр - 1755 жылы;
  65. Арғын Күлеке Батыр Тәңірбердіұлы - 1760 жылы;
  66. Арғын Қойлыбай Батыр Малайұлы - XVIII ғасыр;
  67. Матай Бөрібай Батыр - 1760 жылы;
  68. Қарпықұлы Текей Батыр - 1764 жылы;
  69. Қырықмылтық Шобан Батыр Жаманқұлұлы - 1773 жылы;
  70. Қанжығалы Бөгенбай Батыр - 1775 жылы;
  71. Желкілдек Батыр Бөлтекұлы - XVIII ғасыр;
  72. Таңыбайұлы Жәутік Батыр - 1775 жылы;
  73. Қоралас Жауғаш Қырбасұлы - 1782 жылы;
  74. Қаракесек Жарылқап Батыр - 1786 жылы;
  75. Бөртеұлы Мамай Батыр - 1789 жылы;
  76. Қойкелді Батыр - 1795 жылы;
  77. Қараша Айтбай Батыр Сырғақұлы - XVIII ғасыр;
  78. Қаржас Мырзақұл Батыр - XVIII ғасыр;
  79. Қоңырат Сырғақ Батыр Ниязұлы - Белгісіз;
  80. Мәңжіғұл Батыр - Белгісіз;
  81. Сіргелі Тілеуке Батыр - Белгісіз;
  82. Есенқұл Қырғыз Батыры әрі Манабы - 1800 жылы;
  83. Тобықты Мамай Батыр - 1810 жылы;
  84. Есенбай Батыр - 1844 жылы;
  85. Есей Батыр - XІХ ғасыр;
  86. Найман Көшербайұлы Дулыға Батыр - 1890 жылы;
  87. Қожа ... - 1432 жылы;
  88. Әмірзада Әли - 1438 жылы;
  89. Бақи Сұлтан Мір Қалани - XV ғасыр;
  90. Рәбия Сұлтан Бегім - 1485 жылы;
  91. Қожа Дәруіш Мұхаммед - 1514 жылы;
  92. Мүбәрәк Шах Сұлтан - 1519 жылы;
  93. Мәстүра ханым - 1519 жылы;
  94. Аман Бике Ханым - 1520 жылы;
  95. Құл Мұхаммед Сұлтан - 1524 жылы;
  96. Сүйініш Қожа хан - 1524 жылы;
  97. Шуджа Ад-дин Халил Мырза - 1533 жылы;
  98. Мұхаммед Әмір Хан - 1541 жылы;
  99. Шуджа Ад-дин Мансұр Мырза - 1543 жылы;
  100. Құдайбердіұлы Тоқтасын - 1543 жылы;
  101. Тоқтасын - 1544 жылы;
  102. Бек-Шайқым Қожа - шамамен XVI ғасыр;
  103. Бұзау Жарасұлы
  104. Бижігіт Бұзауұлы

Хандардың қабірлерінен тек қана Абылай ханның қабірі толығымен зерттелінген. 70 жасында қайтыс болған Абылай хан Ахмет Ясауи қабірханасының шығыс есігінің табылдырығының алдында жерленген. Тарихта осы орын ханның құрметіне Абылай хан бөлмесі деп аталған. Кейбір тарихи деректер бойынша Абылай ханның бейтіне «Айна-тас» атты құлпытас орнатылған. Археологиялық және антропологиялық зертеулердін нәтижесі табылған адам қанқасы Абылай ханға тиесілі екендігін дәлелдеді. Уақыт өте келе Түркістан қаласында ұлтымыздың тарихымызда өшпес із қалдырған, ұмыт болған тұлғалар да аз емес.[1][2]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Көпрүлү Ф. Қожа Ахмет Ясауи. 2005 ж.
  2. Нагим-бек Нұрмухаммедов. Мавзолей Ходжа Ахмеда Ясави: Алматы.1980

Сыртқы сілтемелер

өңдеу