Қоғамның кәсіби құрылымы

Біздің қоғамда 6,5 млн адам еңбек етеді. Кәсіп еңбек етуші адамдардың шаруашылықтың түрлі салаларында атқаратын қызметіне байланысты ерекшеленеді. Барлық жағдайда да ол белгілі бір даму деңгейінде болады. Еңбек - күн көрістің бұлағы, іс-әрекеттің көрінісі. Кәсіп еңбек етүшіні, оның жұмыс орнын және еңбек процессін сипаттайды. Сонымен қатар ол адамдардың ерекше икемділігін, еңбектің, оның түрлі операцияларының ерекшелігін айқындайды. Индустриалды елдерде адамдар көсібіне сәйкес әртүрлі ерекшеліктерді, артықшылықтарды да пайдаланады. Мысалы, заңгерлік және кейбір медициналық мамандықтаржоғары бағаланады,яғни қоғамның әлеуметтік- кәсіби құрылымы бірнеше жіктерге бөлініп, әрбір кәсіптің мәртебесіиен анықталады. Қазіргі ғылыми-техникалық, революция кезінде кейбір кәсіптер жойылады, уақыт талабына сәйкес жаңа кәсіп, оның иелері көбейе түседі. Кейбір бөліну таптың және әлеуметтік жеке бөлінудің негізі, сонымен қатар ой еңбегі мен дене еңбегіне бөлінуде де осыған байланысты.

Қоғамның әртүрлі саладағы қызметі кәсіп иелерінің молшылығына, олардың икемділіге тікелей байланысты. Әр түрлі көсіби топтар нарықтық жағдайда тайталасады, соның нәтижесінде қайсыбіреулері өте жоғары қоғамдық бағаға ие болады,ие болуға тырысады.

Кәсіби ерекшелік халық шаруашылығының түрлі салаларына және срның атқаратын қызметіне, қоғамалдындағы орны мен талабына байланысты. Кез келген қоғамда шаруашылық әр түрлі салалардан тұрады, соған сәйкес оны атқаратын кәсіп иелері болады, олар содан туындайтын еңбек міндетін атқарады.

Соңғы жылдарда республиканың жоғары және орта арнаулы оқу орындары әр түрлі мамандар дайындауда көптеген игілікті табысқа жетті. Қазірде әрбір жұмыс істейтін 3 адамның бірінің орта немесе жоғары арнаулы білімдері бар. Бұл өте жлғары көрсеткіш.

Алайда бұрынғы КСРО-ның арнаулы оқу орындарында негізінен теориялық білім беруге баса назар аударылды да, тәжірибелік жағы назардан тыс қалып отырды. Сандық көрсеткіш бірінші орында болды. Өмір бұл мамандардың көпшілігінің көсіби дәрежесінің төмен екендігін көрсетті. Сондықтан қазіргі кезде көптеген мамандар жұмыссыздыққа ұшырауда.

Дереккөздер

Адам және Қоғам. 11-сынып оқылығы

Авторы: Н.Күнқожаев