Қоңыр сушылқара

Қоңыр СУШЫЛҚАРА (Cinclus pallasii) - денесі толық қоңыр реңді, алыстан қара түсті болып көрінетін, кәдімгі сушылқарадан сәл үлкендеу (60-70 г) құс.

Қоңыр сушылқара
Immature brown dipper
Амандық күйі
Least Concern (IUCN3.1)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Animalia Жамағаты: Chordata Табы: Aves Сабы: Passeriformes Тұқымдасы: Cinclidae Тегі: Cinclus Түрі: C. pallasii
Екі-есімді атауы
Cinclus pallasii Конрад Якоб Темминк, 1820

Биологиялық сипаттама

Жас құстар өте алабажақ, ақ теңбілдері көп болады. Мекен орындары, қорегі, дауысы, қылығы кәдімгі сушылқаранікіндей. Қоңыр сушылқара Тәңіртаудың тау шатқалдарында кәдімгі сушылқарамен іргелес өмір сүреді. Кәдімгі сушылқара сияқты қоңыр сушылқараның ата-енелері ұядағы балапандарына күні бойы 600-ге дейін жем үлесін (әдет- те әрбір жем үлесінде бірнеше ұсақ су жәндіктері - гаммарустар, қүндақтылар, инеліктің дернәсілдері, т.б. болады) тасиды. Балапандар ұядан кеткенде, әлі ұша алмаса да, жасқанбай суға барып, жүзеді және сүңгиді.

Таралуы

Қоңыр сушылқара үлкен денелі және ұялауға ертерек келетіндіктен, кәдімгі сушылқараны сүйікті үлескіні жерден және ұя орналастыратын орындардан жиі-жиі ығыстырады. Біз мұндай жағдайларды Алматыға жақын Іле Алатауының Үлкен Алматы шатқалынан бірнеше рет байқадық. Мұнда бұлақтардың біріндегі сарқырама астындағы ұяны әр жылдары біресе кәдімгі сушылқара, біресе кәдімгі сушылқара иеленді. Сол кезде қоңыр сушылқара ұясын тау тасқынды суының үстіндегі жартас сөрелеріне жиі-жиі, ашықтан-ашық орналастырып жүрді, мұны кәдімгі сушылқара ешқашан жасай алмайды. Мұндай ұяларды тау өзендерінің деңгейі кенет көтерілген кезде су ағыны жиі жуып кетеді. Олар біртіндеп суы едәуір таза және қоректі оңай теріп жеуге болатын тау өзенінің жоғарғы бөлігіне қарай ауысады. Қар жауып, суқоймалар қата бастаған кезде кешірек, қазанның аяғына қарай қайтадан төмен түсе бастайды.