Қызылқала қалашығы

Қызылқала қалашығы - Маңғыстау облысы, Шетпе аулында орналасқан X-XIII ғғ. археологиялық ескерткіштердің бірі. Басты қалашық екі арнаның тоғысында солтүстіктен оңтүстікке қарай 700 м, ені 400 м созылған. Солтүстікте ағыстар бірегей арнаға құйылады. Оның ені 15-20 м, тереңдігі. Шығыс арнасында (бұлақтың жергілікті атауы Ақмыш) әлсіз аз қуатты бұлақтар бар. Қалашық бекіністі нығайту қалдықтарынан, көптеген үй-жайлар периметрлерінен тұрады. Жоғары вал бойынша бекітіп (валдың биіктігі 3 мдейін) 1,2-2м ендес панцирлік үлгідегі массивті белгілер қарастырылды. Орта бөлікте солтүстік-батыс қабырғасында бас қақпалар орнатылған. Конструктивті түрде екі мұнараның қабырғасын қосақтауда диагоналдық өту жолы анықталды. Тас құрылыстарының сыртқы қабырғасында бұрышта орналасқан аралық 13 жалпы сандық мұнаралар салынған. Мұнаралар орта шамамен 0,6 м., бекініс валдарының үстінде ені 5 метрге созылған. Азаматтық қоныстық кешеннің (рабат) көтермелі материалдары сазбалшық ыдыстары, плинфа сынығы, жануар сүйегінің үзінділері, құрылыс фундаменті табылған жерлер бақылауда, анықталды. Фундамент (толықтай немесе үзінді) қордаланған буттық тас үстіндегі құрылыс дәрежесімен сипатталады. 2004 жылы өңделмеген құрылыс түрлерін санамағанда тұрғын және тұрмыстық мақсатта 200 фундамент анықталды. Анықталған ерекшіліктерді есепке алғанда қалашық ауданы 50 га құрайды.