Қызылқұйрық тағанақ

Қызылқұйрық тағанақ
	;
Амандық күйі
	Танылмаған (IUCN3.1)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Құстар;
Сабы:	Passeriformes;
Тұқымдасы:	Laniidae;
Тегі:	Lanius;
Түрі:	L. phoenicuroides;
Екі-есімді атауы
	Lanius phoenicuroides; Schalow, 1875

Қызылқұйрық тағанақ (қарқанақ) (Lanius phoenicuroides) - Қазақстанда ең кең таралған тағанақтардың бірі.

Таралуы өңдеу

Республиканың оңтүстік жартысында солтүстікке қарай -Торғай сағасына, Солтүстік Балқаш маңы ғана шөл, шөлейттерді және жазықтықтардың дақылды ландшафтын емес, Батыс Тәңіртаудағы теңіз деңгейінен 2500 м жоғары таулы беткейлеріне де қоныстанады. Сәуірден қыркүйекке дейін кездеседі.

Биологиялық сипаттама өңдеу

Бұл - танымал қарқанақ, жасылбас тағанақтан айырмашылығы - құйрығы қара реңді емес, қызылқұйрықтың құйрығы сияқты - ашық қызғылтсары (түрдің латынша түрлік атауы «қызылқұйрықтәріздес» деп аударылады). Аталығының төбесі және жоны да - ашық қызғылтсары. Қызылқұйрық тағанақ шапшаң, оңтайлы жыртқыш құс, ол тіпті дене мөлшері өзіне шамалас құсқа (мысалы, сарғалдақ сұлыкешке) шабуыл жасаудан да тайынбайды. Көбінесе қалың өскен тікенекті бұталарға орналастырылған әдеттегі тостаған тәрізді салындыға аналығы мамыр-маусымда 4-8 жұмыртқа салады. Жұмыртқалардың негізгі аясының реңі ақшыл саз түстен қызғылтқа немесе жасыл түске дейін өзгеріп, оған ірірек қоңырқай қоңыр теңбілдер шашырап жатады. Жұмыртқа басып жатқан аналықты аталығы қоректендіріп, ата-енелері балапандарға ұяда екі аптаға жуық кезектесіп жем тасиды. Бұдан соң балапандар ұядан кеткеннен кейін тағы айға жуық оларды қоректендіреді. Азық қалдығын көбінесе тікенектерге шаншиды.

Дереккөз өңдеу

1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.