Қырмызы тон

Қазақ халқының ұлттық киімі - қыз- келіншектерге арнап қызыл масатыдан тігілетін қаптал шапан. Оның жаға-жеңіне құндыз ұстап, екі өңірі мен жеңінің ұшын алтын немесе күміс зермен (кейде екеуін де араластырып) кестелейді. Қырмызы тон ерте кезде ұзатылатын қыздарға арнап тігіліп, жаңа түскен келіннің басты жасауларының бірі болып есептелген. Қырмызы Тонды қамзолдың немесе қималы шапанның сыртынан киеді. Осы кездегі екі өңірі мен жең ұшына өрнек салып, жаға-жеңіне құндыз ұстап тігілетін ұлттық шапандардың үлгісі қырмызы тоннан алынған. Қырмызы тонның алдыңғы екі өңірін жиектей өңіржиек салынады. Ерте кезде оны сол шапан тігілетін матаның өзінен (жалпақтығын 10-12 см етіп) ұзыншалап қиып алып, алтын, күміс зермен кестелген. Кесте өрнегі көрнекті болып, өңіржиек тырысып тұрмауы үшін оған қатты матадан (кеңептен) астар салып, кесте жібін сол астарға өткізе тігеді. Қазіргі қазақтың ұлттық шапандарының екі өңіріне өрнек салу осы өңіржиектен алынған. Кейде өңіржиекті алтын, күміс теңгелердің арасын үзбелеп, шашбау сияқты етіп жасайды да, оны шапанның немесе камзолдың өңіріне қадап қояды.