Құда

ҚҰДА – туыстық атау. Ерлі-зайыптылар туыстарының арасындағы жекжаттық қатынастарды білдіреді. Жекелей алғанда, жігіт пен қалыңдықтың туған-туыстары, аталас, рулас ер адамдар бір-біріне құда болады. Жігіттің де, қыздың да әке жағынан жақын туысы, беделді ағайыны “бас құда” деп аталады. Жігіт пен қыздың әкелері бір-біріне “бауыздау құда” болады. Сондай-ақ мал бауыздалғанда бата берген кісі де “бауыздау құда” деп аталады. Дәстүр бойынша, алдымен ақ жол тілеп, бата жасап, құдалық берік болу үшін бір мал шалынады. Дәстүрлі қазақ қоғамында бауыздау қаны құйылған ыдысқа екі жақтың сөзін сөйлейтін бас құдалар найзаларының ұштарын батырып немесе саусақтарын батырып серттесу ырымын жасаған. “Қанға қан, жанға жан қосылды”, енді туыс болдық деген ишарат білдірген, “құйрық-бауыр” жесіп, айрылмас құда болмаққа серттескен.

Құдалардың түрлеріне байланысты атауларӨңдеу

Құда - күйеу мен қалыңдықтың аталары мен әкелері, аға-інілері мен туған туыстары.
Құдағи - қарама-қарсы жақтың, әжелері, шешелері, апалары.
Құдаша - қарама-қарсы жақтың сіңлілері.
Бел құда - туылмаған (белдегі) балаға ниет қылысқан құдалар.
Бесік құда - құданың бұл түрі ел ішінде "қызылдай құда", "қарын құда", "құрсақ құда" деп те аталады.
Қарсы құда - ұлы мен қызын бесіктегі кезінде атастырған құдалар, кейбір жерде "бесік кертпе құда", "бесік кертті құда" делінеді.
Бас құда - бір-бірімен қыз алысып, қыз беріскен қат-қабат құдалар.
Жанама құда - екі жақты сөзін сөйлер құдалар. Бас құданың жанына еріп келген жора-жолдастары.
Бауыздау құда - мал бауыздағанда бата берген құда

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.