Құм қоян

Құм қоян (лат. Lepus tolai) – қоян туысының бір түрі.

Құм қоян
Амандық күйі
Сурет:Status IUCN2.3 LC.svg Least Concern (IUCN2.3)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Сүтқоректілер Сабы: Қоянтәрізділер Тұқымдасы: қоян Тегі: Lepus Кіші тегі: Proeulagus Түрі: L. tolai
Екі-есімді атауы
Lepus tolai Pallas, 1778
Құм қоян ареалы

Құм қоян – қояндардың ішіндегі ең кішісі. Дене тұрқы 38 – 53 см, салмағы 1,5 – 2,5 кг. Арқасы мен бүйірі қоңыр, сұр, ал бауыры ақ түсті. Қазақстанда Арал Қарақұмы, Қызылқұм, Мойынқұмда және Қызылорда, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Маңғыстау облыстарындағы құмды жерлерде мекендейді.

Құм қоян өсімдіктің 118 түрімен қоректенеді. Оның 66 түрі шөптесін өсімдіктер, 38 түрі бұталар, 14-і ағаш тектес өсімдіктер. Құ мқоян қорегін іздеуге ымырт түскен кезде, түнде шығады. Ұйығу қаңтар мен ақпанның аяғында басталады. Құм қоян – өте өсімтал, жылына 3 рет көбейеді, әр туғанда 1 – 9 көжектен табады. Көжегінің дене тұрқы 11 см, салм. 85 – 95 г болады. Құм қоян жыртқыш сүтқоректілер (түлкі, шиебөрі, қасқыр, дала мысығы, т.б.) мен құстар (бүркіт, жамансары, қарақұс, кезқұйрық, үкі, т.б.) аулап, қорек етеді. Көбейіп кетсе бау-бақшаға едәуір зиян келтіреді. Сондай-ақ, кейбір жұқпалы ауруларды таратады. Терісі жеңіл өнеркәсіпте пайдаланылады.