Құрткөже
"Құрткөже" — Ата - бабаларымыз қыстың қымызы деп атап кеткен құркөженің орны бір бөлек. Енді осы көже қалай дайындалады. алдымен қанша әзірленетінін әркім өзі мөлшерлеп біліп алады. мысалы 4 немесе 5 литрдей көже дайындау қажет делік. бұл үшін осы шамадағы суға татымына қарай тұз, қайнаған кезде аздап күріш күріш немесе сөк салады. Енді бір басқа ыдысқа суық су құйып, оған 1-2 кесе ұн қосып, түйіршіктері кеткенше әбден араластырылған соң қоймалжың тартып, сәл қоюланады. Мұны жоғарыда айтылған күріш немесе сөк қосылған қайнаған суға қосып тағы араластырады. Сонда ұн қосылған су қайнап, піскен қоймалжын көжеге айналады. Осыдан соң езетін құрттың өзін екі үш рет қайта жуып, сыртындағы шаң тозаңдардан әбден тазартылады. құртта әзірленген су мөлшеріне қарай алынады. Құрткөженің дәмі, татымды әрине, оны дегенмен, бұған құрттың сапасының да зор әсері бар. Әсіресе қой сүтінен жасалған құрттың тамақтық құнары, дәмі мен сапасы өте жоғары болады. Бүгінде құрт тек сиыр сүтінен жасалады. Бұдан да дәмді әрі тұшымды көже дайындауға әбден болады. Сонымен жоғарыда айтылғандай, мөлшерлі ыстық суға бір аяқтай құрт салып, оны езеді. Қоюланып езілген құрт қайнатылған суға қосылады да, оның сұйығы езіліп жатқан құрт үстіне қайта құйылып, тағыда езіледі. Осылайша бірнеше рет қайталанып, әркім қалауынша қою немесе сұйық етіп дайындайды. Қоюлату қажет болса ұн, сұйылту қажет болса су қосады. міне осы езулі құртты қосқаннан кейін, көжені қайта ысытып, оған қажетінше сары май, шыжық салып сапырады. содан әзірленген тағам әбден бабына келеді. осыдан кейін оны кесе аяққа құйып ұсынады. тағы бір айта кетерлік сөз, құрткөже жанға шипа, бойға қуат беретін өте күшті, қадірлі тағам. Ерте кездерде қысты күндері алыс жолға шыққан жолаушылар немесе далада айлап боран мен аязда жүретін шылқышылар күні бұрын құрткөже ездіріп алып арнаулы ыдыстарға құйып сақтаған. Шынындада құрткөже қысты күндері тоңдырмайды. оның қуаттылығы сондай, бір атамыз аязда тоңып келіп, екі-үш аяқ ыстық құрткөжені жеделдете тастап жіберіп бойы жібеген кезде "Бәйбіше, күн жылынды білем, боз аттың жабуын алып тасташы" деген екен. бір сөзбен айтқанда, қасиеті де, қадірі де мол құрткөжеміздің әр қазақ дастарқанында болып тұрғанға не жетсін.
Дереккөздер
өңдеу- Қазақтың дархан дастарқаны - Алматы "Алматыкітап" ЖШС - 2005 ISBN 9665-24-559-2