Құссүттіген

Құссүттіген (лат. Ornithogalum) – қасқыржемдер тұқымдасына жататын көп жылдық өсімдіктер туысы. Жерорта, Еуразия, Африканың субтропиктік және қоңыржай аймақтарында өсетін 130-ға жуық түрі бар. Қазақстанда Тобыл-Есіл аралығындағы жазықта, Ертіс аңғарында, Балқаш көлі мен Каспий теңізі ойпатында, Жем өзені алабында, Жетісу (Жоңғар) және Іле Алатауларында, Кетпен (Ұзынқара) жотасында қауашықты құссүттіген (Ornithogalum bulbiferum) өседі. Құссүттігеннің кейбір түрлері улы. Әсемдік үшін өсірілетін түрлері де бар.

Құссүттіген
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Дара жарнақтылар Сабы: Asparagales Тұқымдасы: Asparagaceae Кіші тұқымдасы: Scilloideae Тайпасы: Ornithogaleae Тегі: Ornithogalum L.
түрлері
300 түрі белгілі

Ботаникалық сипаты

• Биіктігі 3-15 см.
• Ұзындығы 4-5 мм болатын жуашығы жұмыртқа тәрізді, бір немесе бірнеше ұсақ жуашығы болады.
• Сабағының төменгі жағын қалың сұр түк басқан.
• Төменгі жапырақтары жіңішке жіп тәрізді, жартылай цилиндрлі, 3-5 сабақ жапырақтарының түп жағы түйнек тәрізді томпиып тұрады да, соның ішінде жуашық орналасады.
• 1-3 гүлі гүлдеу алдында төмен қарай иілетін жіңішке гүлсағағына орналасқан. Гүлсерігі бөліктерінің ұзындығы 7-12 мм, қандауыр тәрізді, ішкі жағы ашық сары, сырты жасылдау. Аталығы гүлсерігінен 1/8-1/4-ге қысқарақ, тозаңдығы созылыңқы. Қауашағы сопақ, 3 қырлы, гүлсерігінен 2 есе қысқа.

Наурыз-сәуір айларында гүлдейді.

Өсетін ареалы

Далалы жерлерде, таудың тастақты баурайларында, лессті тау етегінде өседі.