Үй қожалығы, үй шаруашылығыэкономиканың негізгі құрылымдық бірліктерінің бірі, нарықтық қатынастардың аса маңызды нысаны. Ол бір немесе бірнеше адамнан құралуы мүмкін.

БҰҰ және бірқатар халықаралық ұйымдар 1993 ж. қабылдаған ұлттық шоттар жүйесінде үй қожалығы “бір тұрғын алаңда бірге тұратын, өзінің табысы мен байлығын толық немесе ішінара ортақ қорға салатын және кейбір тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді, негізінен тұрғын үй мен тамақ өнімдерін бірлесіп тұтынатын адамдардың шағын тобы” ретінде сипатталады. Үй қожалығы көлемі жөнінен көбінесе отбасымен үйлес келеді. Алайда үй қожалығының құрамына отбасының мүшесі болып табылмайтын адамдар да кіруі мүмкін. Түрлі елдерде үй қожалығының құрамында салт-дәстүрге, білімге, мәдениет ерекшеліктеріне, климатқа, ахуалға, т.б. қарай күшті айырмашылықтар болуы мүмкін. Қожайын тұратын алаңда малайлар немесе басқа да жұмыскерлер үй қожалығының мүшесі болып саналмайды, өйткені бұл ретте үй қожалығы талаптарының бірі орындалмайды: олар ұжымдасып тұтынатын қорларға ортақтаса алмайды. Бірлесіп тұру шарты, олар тұтынатын тамақ өнімдері оларды жалдаушылардың тұтынымының бір бөлігі болып есептелмейді. Ұлттық экономикадағы үй қожалығы секторы (үй қожалығының жиынтығы) нарыққа экономикалық және еңбек ресурстарын береді, оларға деген қажеттілікті кәсіпорындар (фирмалар) ұсынады. Үй қожалығы алған табыс жеке адамдардың меншікті қажеттерін қанағаттандыруға, негізінен тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді тұтыну түрінде пайдаланылады. Үй қожалығы секторы, сондай-ақ ішкі жинақ ақшаның аса маңызды көзі болып табылады; демографияда — адамдарды олардың бірлескен тұрмысын ұйымдастыру: ортақ үй қожалығын жүргізу, бірлесіп тұру, т.б. кезінде туындайтын қатынастар біріктіретін әлеуметтік-экономикалық ұя. Отбасынан үй қожалығының өзгешелігі мынада: онда туыстық қатынастардың болуы немесе бір үй қожалығының мүшелері арасында бір-бірін қадір тұтушылық міндетті емес, оның құрамына зейнеткер, үй қызметшісі, т.б. кіруі мүмкін, сондай-ақ үй қожалығы өз бетінше өмір сүретін, бөлек тұратын бір адамнан да тұруы мүмкін. Халық санағы үшін үй қожалығы ұғымы тұрмыстық қалыпқа негізделген, оның шеңберінде жекелеген адамдар немесе адамдар тобы өзін тағаммен және тұрмысқа қажетті барлық нәрселермен қамтамасыз етеді.[1]

Дереккөздер өңдеу