Үнділік сарықас
Үнділік сарықас (лат. phylloscopus griseolus) — қоңыр сарықасқа өте ұқсас сарықас. Үнділік сарықастың бауыры балауыз түстес сарғыш және қасы - ашық сары.Қазақсатнның оңтұстік және жоғарғы белдектерінің тастақ үлескілерінде қоныстанады. Сондай-ақ кейбір тоаулық топтары шөлейт зонада ұсақшоқылықта мекендейді. Бұталы өсімдіктері сирек, жақсы қызатын тасты ашылымдарды ұнатып, ормандарға және жұмсақ беткейлердің қай-қайсысы болса да жоламайды. Тек қана Солтүстік Тәңіртауда жатаған шырша, бұталы аршамен және тастақ үлескілермен алмасатын шыршалы орманның жоғарғы шегіндегі кейбір жерлерде ұялайды. Қазақстанның оңтүстігінде көктемде - сәуірдің соңғы онкүндігінде пайда болып, аталықтары сайрай бастайды. Бұл сарықастын әуені көп қайталанатын: <<твитвитвитвитвит>> деген бір ысқырық шумағынан тұрады, ал шақыру белгісі - қоңыр сарықас және көптеген айқабақтардікі тәрізді <<чок.....чок>>. Шар тәрізде бір бүйірінде кіретін аузы бар орасан үлкен ұяларды жерден едәуір көтеріңкі бұтақтардың арасына орналастырып, әрдайым бұталардың ішіне салады. Ұялардың түбі жоғарғы жағына қарағанда біраз кеңдеу, сондықтан кірер ауыздын алдында табалдырық немесе баспалдақ тәрізді ұзындығы 4 см бірдене түзіледі. Ұялау бөлімінің ішіне мамық және қауырсын көп етіп төселеді. Ұяларды салу жұмысының барлығы аналыққа жүктеледі, ол оған 5-тен 16 күнге дейін жұмсайды. Салындыдағы 4-5 қызғылт қоңырқай секпілді ақ жұмыртқалаларды да аналығы 14-17 тәулік басады. Балапандары ата-енелеріне бірлесіп, ұяда 15-17 күн және ұядан ұшқан соң сонша күн, күніне 175 жем үлесін тасып қоректендіреді. Тамыздан бастап-ақ ұшып кете бастайды, шамамен қыркүйектің ортасы – соңына қарай ұшып кету аяқталады.
Дереккөздер өңдеу
Құстар А. Ф. Ковшарь, В. А. Ковшарь.