Үшкіржеміс жидесі

Үшкіржеміс жидесі (лат. Elaeagnus oxycarpa) – Жиде тұқымдасына жататын ағаштың бір түрі. Бұта түрлері де бар. Шығыс Қазақстанда жиде орманды жерлерден басқа барлық жерлерде өседі.

Үшкіржеміс жидесі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Дара жарнақтылар Сабы: Раушангүлділер Тұқымдасы: Elaeagnaceae Тегі: Elaeagnus Түрі: Үшкіржеміс жидесі
Екі-есімді атауы
Elaeagnus oxycarpa L., 1753
Синонимдері
мәтінді қара

Үшкіржеміс жидесі – жапырақ тастайтын ағаш, ұзындығы 3-15 м жетеді, қызғылт-қоңыр қабықты және бұталары тікенді тырбия жайылған. Күміс түсті ұзынша кезек орналасқан жапырақтарының ұзындығы 4,5 см, ені 1,5 см болады. Гүлі қос жынысты, ұсақ, хошиісті, жапырақ бауырына 1-3 жерден орналасады. Жемісі сүйекті жұмыртқатәріздес, шамамен ұзындығы 1 см, сарғыш не қызғылт, ұн тәріздес ұнтақты. Тау бауырында, тегіс далада, құмды далада, көл мен өзендердің арасындағы тоғайда өседі. Жиде әсемдік өсімдіктер қатарына жатады. Жида мамыр-маусымда гүлдейді, жемісі тамыз-қыркүйекте піседі. Жиденің жемісі өте шірнелі. Үшкіржеміс жиде тұқымынан, тамыр өскінінен немесе тамыртүбінен көбейеді. Жемісі – жалған сүйек, сырты ұнтақты жұмсақ қабықпен жабылған, түсі қызғылттау, бірақ қоңыр қабыршақпен жабылғаннан кейін күлгін көрінеді. Оны жеуге болады. Ресурстық пайдасы: топырақты бекітуге, құм көшкінін тоқтатуға, ағаш алуға, тамаққа, дәрілікке пайдалануға және шырынын алуға болады.

Синонимдар

• Elaeagnus angustifolia var. caspica Sosn.
• Elaeagnus angustifolia var. iliensis Musch.
• Elaeagnus angustifolia var. orientalis (L.) Kuntze
• Elaeagnus angustifolia subsp. orientalis (L.) Soják
• Elaeagnus angustifolia var. spinosa Kuntze
• Elaeagnus argentea Moench nom. illeg.
• Elaeagnus caspica (Sosn.) Grossh.
• Elaeagnus dactyliformis Schltdl.
• Elaeagnus erivanensis Fisch. ex Schltdl.
• Elaeagnus hortensis M.Bieb.
• Elaeagnus igda (Servett.) Tzvelev
• Elaeagnus iliensis (Musch.) Musch.
• Elaeagnus incana Lam.
• Elaeagnus inermis Mill.
• Elaeagnus litoralis (Servett.) Kozlowsk.
• Elaeagnus longipes var. hortensis (M. Bieb.) Maxim.
• Elaeagnus moorcroftii Wall. ex Schltdl.
• Elaeagnus orientalis L.
• Elaeagnus oxycarpa Schltdl.
• Elaeagnus songarica var. kozlovskajae Tzvelev
• Elaeagnus songorica (Bernh. ex Schltdl.) Schltdl.
• Elaeagnus spinosa L.
• Elaeagnus tifliensis Vis.
• Elaeagnus tomentosa Moench nom. illeg.
• Elaeagnus turcomanica Kozlowsk.