Үш таған (кітап)

Мұстай Кәрімнің «Үш таған» (Таганок) кітабы соғыстан кейінгі Орал тауларындағы кішкентай башқұрт ауылындағы өмір туралы баяндайды. Оқиға уақыты-1946-1947 жж. Сюжеттің негізгі кейіпкерлері төрт бала-Ғабдолла, Айдар, Вазир және Якуп.

Үш таған Таганок
Авторы	Мұстай Кәрім
Ел	Ресей
Атауы	Өс таған
Аудармашы	В. Осеева
Баспасы	Детская литература. Москва
Жарияланған уақыты	1984

Қысқаша мазмұны

Жергілікті бақташы Шарифолла-аға Ғабдолла, Айдар мен Вазирге ауылдың маңындағы ең үлкен Керемет тауының құлап бара жатқандығы туралы айтады. Оның айтуынша, бір кездері көл басында алтын және күміс балықтар көп болған, бірақ бір зұлым адам көлге шортан балығын жіберіп, ол барлық балықтарды жеп қойған. Көл балықсыз құрғап кеткен, ал сусыз тау құлап кетуі мүмкін.

Үш дос Кереметті құтқаруды ұйғарды, сондықтан олар балықты басқа көлден аулап, таудағы бос көлге жіберуді ұйғарды. Балалар өздерінің тауды құтқару тобын «Үш таған» деп атады. Өйткені тағанның тірегі болып оның құрамындағы үш мүшесі есептелді.

Бір кезде Вазирдің бақташының пышағын ұрлағаны белгілі болды. Ғабдолла мен Айдар ашуланып, ұрыны Үш тағанның қатарынан қуып шығарды. Олар тағанның бір бөлігі қажет болғандықтан, топқа ата-аналары үнемі үлгі қып жүрген Якупты шақырды. Оның басқа балалардан айырмашылығы, әрқашан мойынсұнғыш, ынталы, тентек емес және ересектердің айтқандарын үнемі тыңдайтын. Сондықтан ешкім онымен бірге болғысы келмеді, және Ғабдолла мен Айдар оны өз тобына қабылдап, оған «үлгілі болудан» бас тарту керек екендігін айтты.

Якуп өзінің жаңа достарын ренжітпеуге тырысты, тастан-тасқа секіріп, Вазир берген рогатканы атуды үйренді, балалармен бірге балық аулау үшін ол атасының қайығын рұқсатсыз алып кетіп, суға батып кете жаздады.

Вазир кешірімге қол жеткізуге тырысты, пышақты Шарифоллаға қайтарып, жігіттерді жасырын бақылап отырды, суға батып бара жатқан Якуп пен қайықты құтқарды. Соңында ол кешіріліп, қайтадан командаға қабылданды.

Содан кейін Ғабдолла Айдардың қарындасын құтқарамын деп жүріп өгіз сүзіп ауруханаға түседі. Ол жазыла келген кезде, оның үш досы оны ауруханадан шығаруға көмектесті. Онда ол ұзақ уақыт жата алмады, себебі Керемет өз құтқарушыларын күтіп тұр еді.