Ұжымдық мердігерлік

Ұжымдық мердігерлік — бригаданың немесе басқа ұжымның еңбегін ұйымдастыру және оған ақы төлеу нысаны. Ұ. м. ұжымдық еңбекке ақы жалпы істелген жұмыс үшін ақырғы нәтижелер бойынша төленеді. Кесімді жалақы бригада мүшелері арасында тарифтік разрядтарға, жұмыс істелген нақты уақытқа және еңбекке қатысу коэффициентіне сәйкес бөлінеді. Мұның өзі еңбекті ынталандыруға, иесіздік пен теңгермешілдікті болдырмауға мүмкіндік береді. Мердігерлік жағдайында жұмыс істеуге тиіс ұжым ерікті түрде жасақталады және осы ұжым еңбегінің саны мен сапасының өлшемі, ақы төлеу үшін негіз болатын өнім өндіру жұмысының бәрі немесе оның бір бөлігі. Мердігерлік ұжымның кәсіпорынмен (тапсырыс берушімен) немесе басқа жұмыс берушімен барлық қатынастары келісімшарттық негізде құрылады. Өзара міндеттерді тәртіптейтін келісімшартта өнімнің (орындалатын жұмыстың, көрсетілетін қызметтің) көлемі, тізбесі, дайындалу мерзімі, сапасы және өзіндік құны, еңбекке ақы төлеу шарттары, материалдық-тех. жағынан қамтамасыз ету шарттары, т.б. көрсетіледі. Ұ. м. ұжым жұмысының ақырғы нәтижелерін көрсететін нормативтер мен көрсеткіштерді анық айқындау, ұжымға еңбекті ұйымдастырудың, оған бекітілген жабдықты пайдаланудың нақты нысандарын таңдауда, ұжымдық табысты бөлуде дербестік беру, еңбекке ақы төлеудің белгіленген тапсырманы орындағаны үшін қызметкерлердің нақты еңбек шығыны мен санына қарамастан ұжымға жалақы мен сыйлықақының нормативтік сомасының төленуіне кепілдік беретін еңбекақы шарттары, ұжымның және тапсырыс берушінің келісімшартта айқындалатын мердігерлік шарттарының орындалуы үшін өзара жауапкершілігі көзделеді.

Дереккөздер

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, VIII том