Ұйытқы — сүт ұйытып, айран жасайтын ашытқы. Қазақ халқы піскен сүттен гөрі ұйытылған, ашытылған сүт адам организміне сіңімді болатынын ертеден білген. Сондықтан мамыр айынан бастап ақ молая түскен кезде өткен жылдан арнайы кептіріп дорбаға сақтаған Ұйытқыны сүтке құйып араластырады да, оны қанжылым етіп қымтап жабады. Сүт жылы болса айран кілегейленіп, ұйиды. Өте ыстықтау болса, дәмі ащылау қатық айран болып шығады. Ұйытқысы күшті, бабы келіп ұйыған айранға ағаш қасық тік тұрады. Айран ұйытуға арнаулы ыдыстар (кеспек, керсен, тегене, т.б.) пайдаланылады.
