Әріпдәрі

Әріпдәрі (Дәрілік жөтелшай‎) — ерінгүлділер тұқымдас көп жылдық өсімдік. Жапырақтары сабақты, сопақша формалы болып келеді де сыртында қысқа түктері болады. Төрт қырлы болып өскен сабағының биіктігі 60 см дейін жетеді. Жоғары жапырақтарының қойнауынан шығатын гүлдері ірі болады. Маусымнан тамыз айын дейін гүлдейді. Әріпдәрі КСРО-ның Еуропалық бөлігінде, Кавказда, Оралда,кең тараған, сондай-ақ құрғақ жайылымдарда,дөңесті жерлерде, бұталар арасында және орман ішінде өсе береді. Дәрі мақсатында гүлдеудің бастапқы кезінде жиналған гүлшоғымен бірге шөптері пайдаланылады.

Химиялық құрамы

Шөпте ащы және илік заттар стахиндрин, бетоницин, холин, алкалоидтар бары анықталды.

Қолданылуы

Әріпдәрі тек халық медицинасында ғана тыныс жолының әр түрлі қабынуларына,демікпеге,қан қақыратын асқынған өкпе туберкулезіне, невроз, бауыр, бүйрек, шемен, подагра аруларына, асқазан қатарына, шаншуға, іш кепкенге, несеп жүргізуге,іш өткізуге емдік дәрі ретінде қолданылады. Әріпдәрі шөбінен жасалған қайнатынды тері сыртындағы ауруды емдеуге-шіріншіге, венеаның жаралы варикозды кеңеюіне және іріңдеп көпке дейін жазылмайтын жараларға қолданылады. Аяғы жиі терлейтін адамдар бұдан ванна жасап пайдалануларына болады. Оны бауыр ауырғанда басқа дәрі-дәрмектермен қосып пайдаланады. Әріпдәрі шөбін қан кетулердің жеңіл түрінде пайдаланылады. Сонымен қатар әріпдәрі препараттарын суық тигенде, салданып ауырғанда, подагра кезінде де дәрі ретінде қолданылады. Болгарияда әріпдәріні гиперацидті гастрит, бронхит, демікпе, көкжөтел, бүйрек пен қуық қабынуларында, нерві әлсірегенде, бас айналғанда, бас ауырғанда, қояншық ауруында, сары ауруда,шығу шыққанда қолданады. Мұны тұнба ретінде ішеді.