Әсем шөлмасақ
Әсем Шөлмасақ, Ерінгүлділер тұқымдасы — тау бөктерлерінен бастан субальпі белдеулеріндегі барлық Тянь-Шань және жоңғар Алатау жоталарында кеңінен таралған. Құрғақ тастақты және далалы беткейлерде, кесілген ормандар мен бұталардың түбінде өседі. Онша көп кездеспегенімен де жиі таулы ланшафтың тартымды, көрнекті бір таным белгісі болып табылады. Көп жылдық тамырсабағы қысқа, тамырлы түйнек тәрізді жуандаған. Сабақтары (биіктігі 75 см) түзу мықты, төрт қырлы, ұзын, ақ түк басқан. Сабақ түбіндегі жапырақтар ұзын сағақты, біркелкі емес тісшелі бөліктерге қауырсынды-тілімделген. Сабақтағы жапырақтар сабақ түбіндегілерге ұқсас, тек қысқалау сағақты, гүл маңындағы жапырақтар отырыңқы, тісшелі. Барлық жапырақтардың үстіңгі жағы жасыл түсті, асты сұр (ұзын, айқасты жұлдызшалы түкті). Гүлшоғыры бірнеше топталған (сегізге дейін) шоқтан тұрады, тығыз, соқпақша, масақ құрады. Тостағанша түтікті, ақ түкті, қысқа ш бұрышты тістерімен, (ұзындығы 5 см) сары қос ерінді.Жоғарғы ерні телпек пішінді, төменгісі үш қалақты, жиегі толқындалған. Шөлмасақ маусымнан шілдеге дейін гүлдейді, шілде-тамызда жесіс салады. Жемістері төрт үш қырлы бас жағы түкті жаңғақшаға айырылады. Құрамында эфир майы бар, омарталық және сәндік өсімдік. Өсімдіктің тұнбасы қан қысымын төмендетеді, яғни медицинада қолдануға болады.
Тағы қараңыз
өңдеуДереккөздер
өңдеу«Қазақстанның өсімдіктер әлемі» А.А. Иващенко, Алматыкітап баспасы 2012ж.