Әсерлесу

Әсерлесу (кейде Өзара әсерлесу, ағылш. Interaction) — екі немесе одан да көп объектілердің өзара әсер етуінен туындайтын әрекет түрі. Қосбағытты әсер әсерлесу тұжырымдамасының негізі болып табылады, ол бірбағытты себеп-салдар әсерінен үлкен айырмашылыққа ие. Көбінесе әсерлестік (interactivity) пен байланыстылық (interconnectivity) ұғымдары жақын мағынада айтылады, мұнда Байланыстылық деп мәлім жүйе ішіндегі әсерлесудің әсерлесуі болып, онда қарапайым өзара әсерлесулер комбинациясы таңқаларлық тосын феномендер туғызуы мүмкін. Әсерлесу әртүрлі ғылымдарда әртүрлі бейімделген мағыналарға ие.

Әскери істердегі Әсерлесу

Әсерлесу - әскери күштердің операция мақсатына жетудегі мақсаттары мен міндетгерін орындау үшін орын мен уақыт, сондай-ақ тәсілдер бойынша келісімді іс-әреке жасауы. Әсерлесу әдетте қаруды күштердің әр түрлері (бөлімшелер, бөлімдер, құрамалар мен бірлестіктер, әскер және арнайы әскер) арасында ұйымдастырылады.

Әскердің (күштердің) үйлесімді қимыл тәртібін командир (колбасшы) ұрысқа шешім кабылдағанда анықтайды және ол туралы нұсқауды ұрыс тапсырмасымен бірге береді. Кейіннен ол ұрыс қимылдары ұйымдастырылғанда және жүргізілгенде нақтыланады. Шабуылдауда өзара қимыл. міндеттер, шептер, бағыттар мен уақыт бойынша, ал қорғаныста қарсыластың іс-әрекет жасау мүмкіндігі бар бағыттар бойынша, өз әскерінің міндетгері мен карсы шабуыл бағыттары бойынша ұйымдастырылады. Өзара қимылды ұйымдастыру ұрысты іс жүзінде дайындаудың маңызды шараларының бірі болып келеді. Өзара қимылды тактикалық буында әдетте жергілікті жерде ұйымдастырады, оперативті-стратегиялық буында картада немесе жергілікті жердің макетінде, ал уақыт болса оның кейбір жеке мәселелерін жегілікті жерде қарастырады. Өзара қимыл командалық-штабтық және тактикалық жаттығуларда атқарылуы мүмкін. Бөлімдер мен құрамалардағы өзара қимыл әдетте командирдің шешім картасында, ал оперативтік буында операция жоспарының бір белігі болып саналатын өзара қимылдың жеке жоспары (жоспарлы кесте) түрінде ресімделеді. Өзара қимыл жоспарының көшірмелері өскерлерге жіберіледі. Өзара қимылдың реті туралы нұсқаулар жазбаша жауынгерлік бүйрықта (өкімде) көрсетілуі мүмкін. Ұрыс іс-кимылдарының аумагы мен оған катысушы әскердің (күштің) құрамына байланысты. Өзара қимылды тактикалық, оперативтік және стратегиялық деп бөледі.