Өнеркәсіп (Тантал мен ниобий)

Тантал

Ниобий

Өнеркәсіптік кенорындардың типтері

Тантал мен ниобий кенорындарының негізгі өнеркәсіптік мәнге ие болатыны мына типтері: магмалық, пегматиттік, альбиттік, қалдық мору және шашылымдық шөгінді.

Магмалық кенорында лопаритті нефелин сиениттерді мен карбонатиттерден тұрады. Нефелинді сиениттер стратификатталған ірі интрузияларды қалыптастырады. Лопарит барлық таужыныстарда, әсіресе ырғақты кезектескен қабаттардың төменгі бөліктерінде көп шоғырланады. Руда қалыңдығы шамалы(1-2) қабат тәрізді денелерді құрап, олар барлық массивті қиып өтеді.

Пирохлорлы карбонатиттер ультранегізгі-сілтілі таужыныстар массивтерінде орналасқан. Олар- құрамында амфибол, апатит, магнетт қоспалары бар эндогендік карбонат таужыныстар. Рудада ниобийдің мөлшері танталдан басым болады. Кенорындардың бұл типі ТМД, Канада мен Бразилияда белгілі.

Пегматиттік кенорындарда көбінесе тантал мен ниобий болады, бірақ басты рөлді литийлі типті пегматиттер атқарады. Руда кварц, далашпат пен мусковиттен тұрады; басты руда минералдар-танталит пен колумбит. Рудадан сондай-ақ сподумен, лепилолит, касситерит пен берилл де айырып алынады. Бұл типті кенорындардың ірілері Канада, Бразилия, ҚХР, Зимбабве мен АҚШ-та бар.

Альбиттік кенорындар шағын гранит күмбездерінің жоғарғы бөліктерінде, олардың ішкі жапсары мен тектоникалық бұзылыстарда орналасады. Руданың құрамында колумбит-танталит, микроклин, кварц, альбит, топаз, лепидолит, касситерит пен вольфрамит кіреді. Тантал мен ниобийдің мұндай кенорындары Нигерия, Конго мен Бразилияда белгілі.

Қалдық мору кенорындары құрамында тантал және ниобий бар пегматиттер мен граниттер морыған кезде қалыптасып, алаңдық типті жатындар жаралады. Мору қыртысында кварц, касситерит, тантал-ниобаттар мен берилл болады, кенорындардың бұл типі Бразилияда, Зимбабведе, Нигерияда анықталған.

Шашылымдық кенорындар элювийлік-делювийлік және аллювилік типтерге бөлініп, мору қыртысы шайылған кезде жаралады. Оларда тантал-ниобаттар касситерит және вольфрамитпен бірге кездеседі. Бұл типті шашылымдар Конго, Нигерия мен Бразилияда өндіріледі.