Өткел (Переправа)

Өткел (Переправа) — әскерлердің су бөгеттерінен (өзендерден, каналдардан, көлдерден, шығанақтардан, бұгаздардан, су қоймаларынан және т.б.) өтуі; су бөгеттерінің әтуге арналып жабдыкталган тұсы. Қарсыластың басып алған жағалауына әскердің өтуі соғыса өту деп аталады. Өзендерді, каналдарды, көлдерді және т.б. өту тәсілдеріне байланысты десантты, көпір-сал қайықты еткел, мұз бетіндегі өткел болады. Десантты өткел өскерлердің су бөгеттерінен штаттық жүзбелі ұрыс машиналарымен, өткелден өткізудесантгық машиналарымен және жергілікті жердің әткелден әткізу құралдарымен (қайықтар, катерлер, салдар) өткізу үшін жабдықталады. Салмағы 10 т-ға дейін артиллериялық, көлікгік құралдарды және т.б. техниканы, әдетте, жеке кұрам (экипаж, есептоп) жүзбелі транспортерлармен өткізеді. Сал қайыктық өткел жүгі аз ұрыс техникасын немесе көпір салуға мүмкін болмағанда бәлімшелерді өткізу үшін қолданылады. Понтон парктерінен кұралатын Өткел өздігінен жүретін және тасымалданатын сал қайықтардан жасалады, сондай-ақ, жергілікті жердің жүзбелі құралдары (баржалар, понтәндар, сал қайықтар) қолданылуы мүмкін. Тасымалданатын сал қайықтар жоғары маневрлігін, жылжу жылдамдыгын және сал қайықтардың арканын боеату жылдамдығын тездету үшін оларды катерлермен итеру аркылы, катерлермен тіркеуге алу, ал ауыр салмақты сал қайыктар екі бүйірінен (кері бағыт үшін ол өзенде бұрылмайды) тіркеуге алатын катерлермен итеру арқылы күрастырылады. Көпірлі Ө. су бөгеттері арқылы әскер мен әскери техниканың үздіксіз жылжуын қамтамасыз етеді және өткізгіш қабілеттілігі жоғары болады. Понтондық парктерден, құрастырмалы конструкциялардан немесе жергілікті материалдардан жасалады. Табиғи өткел әскердің таяз су бөгеттерінен әтуіне арналады. Топырағы (қиыршық тасты, қүмды) қатты тұстарда салынады. Топырағы нашар әзендердің түбі тастармен, ұсақ тастармен, қиыршык тастармен және т. б. материалдармен бекітіледі. Табылған бөгеттер (үлкен тастар, тырбық бұталар) алынып тасталады, шұңқырлар толтырылады немесе кадамен белгіленеді. Танкілердің су асты Ө-і басқа тәсілдерді колдану мүмкін емес немесе қолайсыз болғанда танкілердің терең су бәгетгерінен өтуі үшін қолданьшады. Мұз бетіндегі өткел қысы ұзак және қатал аудандарда кеңінен тараған. Табиғи жағдайға және мұздың қалыңдығы мен жүк кәтергіштігіне байланысты салынады. Өткелді жабдықтауды инженерлік әскерлердің бәлімшелері (бәлімдері, құрамалары) жүзеге асырады және оған жаға мен су бөгеттеріндегі өтпелерді барлау және жасау, Өткелге дейінгі негізгі жолдардан басқа жолдарды дайындау, суга (мұзға) түсу және шығу жолдарын, сал қайықтарды құрастыру мен оларды сүйреуге арналған құралдарды дайындау, су, таяз жерлерді, танкілердің су асты өткелдерін жабдыктау, минаға қарсы қәршаулар күрылгысын жасау, Өде қызмет етуші коменданттық қызмет пен есептошъщ жеке кұрамы үшін баспана салу, бүркеніш шараларын және т.б. жүргізу қамтылады. Өткелдердің іске жарамдылыгына байланысты коменданттық, кұтқарушы-эвакуациялық кызметтерді атқару, бөлімшелердің үздіксіз өтуін қамтамасыз ету, жолдарды әтімді жағдайда ұстау, Өткелді нақты бүркемелеу мен алдамшы өткел жасау тасымалдаушы кұралдармен жәғары маневрді жүзеге асыру және қарсыластың жүзбелі миналары мен диверциялық әрекеттерінен қираған 0дерді тез қалпына келтіру ұйымдастырылады.