Air Kazakhstan немесе Эйр Қазақстан — бұрынғы қазақстандық әуекомпания. «Аэрофлоттың» қазақ басқармасының ізбасары.[1] 1996 - 2004 жылдар аралығында Қазақстанның ішкі және сыртқы әуе тасымал қызметтерін атқарған.

Air Kazakhstan
Эйр Қазақстан
ИАТА
9Y
ИКАО
KZK
Шақыру белгісі
Kazakh
Құрылған жылы1996
Қызметін аяқтады2004
ХабтарХалықаралық Алматы әуежайы
Негізгі көлік түріҰшақ
Әуе паркінің саны30 (2004 жыл ақпан)
Ұшу бағыттарының саны
Штаб-пәтеріАлматы, Қазақстан
Басшылары
Сайты: http://airkaz.com/


2004 жылы банкротқа ұшыраған. [2]

Тарихы өңдеу

«Эйр Қазақстан» ЖАҚ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1996 жылдың 20 тамызындағы №1030 «Қазақстан Республикасындағы азаматтық авиацияның экономикалық тұрақтылығы бойынша шаралар туралы» қаулысына сәйкес құрылды.

1996 жылы 12 қарашада Saudi Arabian Airlines әуекомпаниясының Boeing 747 ұшағы және «Эйр Қазақстанның» Ил-76 жүк ұшағы Чархи Дадри (Дели) әуежайы маңында әуеде соқтығысты. Боингтағы 312 және Ил-76 бортындағы 37 адамның бәрі қаза тапты. Қазіргі таңда бұл әуедегі ұшақтардың соқтығысуы нәтижесіндегі ең ірі әуе апаты болып табылады.

Компанияның жарғылық капиталы бұрын «Қазақстан Әуе Жолы» Ұлттық әуе компаниясында қолданыста болған мемлекеттің меншіктің бөлігін беру арқылы құрылды. Бірақ жаңа әуе компанияға «Қазақстан Әуе Жолының» қарыздары мен өз қызметкерлеріне төлеуі тиіс қоғамдық жәрдемақылары бойынша міндеттері «Эйр Қазақстанға» берілмеді. Ал бұл 83 ұшқыш-мүгедек мен асыраушысынан айырылған тұлғалар және 163 миллион теңге көлеміндегі ақшалай қарыз еді.[1]

1999 жылы Эйр Қазақстанның басқарушылары Крининчанский Александр мен Өтежанова Забиға болды. ҚР Үкіметінің қаулысымен Крининчанский мен Өтежанова Эйр Қазақстанға компанияны дағдарыстан шығаруға бағытталды. Ол кезде компания шоттарына тыйым салынған болатын, жұмысшыларға еңбек ақы 6 ай көлемінде төленбеді.

2000 жылы Эйр Қазақстан банкроттыққа ұшырау алдында тұрды.

2000 жылы желтоқсанда Эйр Қазақстан президенті орнына бизнесмен, бұрынғы көлік және коммуникациялар министрі Еркін Қалиев отырды.

2001 жылы ҚР Статистика бойынша агенттігі өзінің есептемесін жариялады. Ол бойынша Эйр Қазақстандағы дағдарыс салдарынан республика аумағындағы әуе тасымалының көлемі 15,6%-ға азайды.

2002 жылы компаниядағы 37 ұшақтың 11-і ғаны жұмыс істеп тұрды.[1][3].

2002 жылы 13 қыркүйектегі ҚР Үкіметінің №1004 қаулысына сәйкес ««Иртыш-Авиа» Әуе компаниясы» ААҚ (Як-40, Як-42 және Ан-2 15 ұшағы), 2 Airbus A310 ұшақтары және Алматы қалалық әуе бекеті Эйр Қазақстан құрамына енді.[1]

2002 жылы 18 қыркүйекте «Казкоммерцбанк» ААҚ-нан $15 млн-ға Эйр Қазақстанның 50% ақциясы сатып алында, нәтижесінде компанияның 100% ақциясы мемлекет қолында шоғырланды.[3] 1997 жылдан бергі банк алдындағы қарыз $33 млн-ға жетті. Қосымша ретінде үкімет компаниядан айыппұл мен өсімақыларын алып тастады, қарыздар бойынша төлемдер 5 жылға кейінге қалдырылды.

2003 жылы Эйр Қазақстан басшылығымен «директорлар кеңесінің санкциясынсыз» $7 млн көлеміндегі несие алынды, кепіл ретінде бірнеше ұшақ және Алматы әуежайы ғимараты қойылды.

2003 жылы 9 сәуірде Ораз Жандосов Эйр Қазақстанның директорлар кеңесінің төрағасы болып тағайындалды. Эйр Қазақстан директорлар кеңесінің құрамына тағы Батырхан Исаев (экономика және бюджеттік жоспарлау вице-министрі), Нұрлан Нигматулин (көлік және коммуникациялар вице-министрі), Геннайдий Комаров (қаржы министрлігінің мемлекеттік меншік және жекешелендіру комитетінің төрағасының орынбасары), Серік Нүгербеков (көлік және коммуникациялар министрлігінің қаржылық басқару департаментінің директоры) және Еркін Қалиев (Эйр Қазақстан президенті) кірді.[4] Бірақ бірнеше күннен кейін Жандосов Эйр Қазақстанның басшысы қызметін атқара алмайтынын хабарлады, себебі Еркін Қалиев оның туысқаны болып табылатын.[5]

2003 жылы қарашада Азаматтық авиация комитеті әуе компанияның бірнеше ұшағының ұшуға жарамдылық сертификаттарының қызметін тоқтатты.

2004 жылдың 1 қаңтарына Эйр Қазақстанның жауапкершілігі 7 млрд 882 млн теңгені құрады, оның ішінде 6 млрд 388 млн теңге резиденттер алдындағы, 1 млрд 544 млн теңге резидент емес кредиторлар алдындағы қарыз болды. Бұл уақытта компанияның активтері 5 млрд 474 млн теңге болды, оның ішінде негізгі қор — 4 млрд 471 млн теңге.[2].

2004 жылы 17 ақпанда Эйр Қазақстан басшылығы Көлік және коммуникациялар министрлігіне жолдаған ресми хатында өзінің ішкі рейстерін SCAT, Атырау Әуе Жолы және Саяхат әуе компанияларына еркін түрде бергені туралы хабарлады.

2004 жылы 29 ақпанда компанияның соңғы рейсі — Ганновер-Алматы бағытындағы рейс орындалды.

2004 жылы Эйр Қазақстанның кредиторлар алдындағы қарызы шамамен $60 млн болды. Компанияда 2 мың маман жұмыс істеген болатын.[6].

Тағы қараңыз өңдеу

Дереккөздер өңдеу

  1. a b c d Эйр Казахстан долетался Мұрағатталған 15 шілденің 2015 жылы.
  2. a b news | Kazpost
  3. a b Эйр Казахстан пока остается Мұрағатталған 15 шілденің 2015 жылы.
  4. news | Kazpost
  5. КонтиненТ: лица Мұрағатталған 10 қаңтардың 2014 жылы.
  6. Банкротство «Эйр Казахстан»