PHP (ағылш. PHP: Hypertext Preprocessor — «PHP: еренмәтінді алдын-ала үдірістегіш») — Веб-серверде HTML беттерін құру және дерекқормен жұмыс істеуге арналған скрипті бағдарламалау тілі. Қазіргі күндерде хостинг қызметін ұсынатындардың көпшілігімен қолданады. LAMP веб-торап жасауға арналған стандартты жинақталымына енеді. Тілдің оңайлығы, орындалу жылдамдығы, функциялық байлығы және PHP негізіндеге әуелгі кодтардың кеңге таралуының арқасында PHP тілі Торда программалау саласында ең белгілі тілдердің бірі боп есептелінеді (JSP мен ASP-де қолданылатын тілдермен қатар). Бұл тілдің айрықшылығы ядро мен соған қосылатын модульдарында. Соңғылары дерекқор, сокет, динамикалық графика, криптографиялық кітапханалар, PDF форматты құжаттармен және т.б. жұмыс істеуге арналған. Бұндай модульды қалаған адам дамытып қоса алады. Модульдардың саны бір неше жүз болғанымен, стандарттық жабдықтауға тек жақсы нәтиже көрсеткен бір неше оны ғана кіреді. PHP интерпретаторы веб-серверге не арнайы сол сервер үшін жасалған модуль арқылы (мысалы, Apache әлде IIS), не CGI-қосымшасы ретінде қосылады.

PHP
бағдарламалау парадигмасы imperative, object-oriented
Пайда болды 1995
Дамытушы/дизайнері Rasmus Lerdorf
Бағдарламалық жасақтама дамытушысы The PHP Group
Бағдарламалық жасақтама рилизі5.2.6/ Үлгі:Release date
Соңғы тұрақсыз рилизі 5.3.0-dev and 6.0-dev
Теру жүйесі Dynamic, weak
Имплементациялары Roadsend PHP, Phalanger, Quercus, Project Zero
Бұған ықпал етті C, Perl, Java, C++, C#, Python
Ықпалы Php4delphi
Операциялық жүйесі Cross-platform
Бағдарламалық жасақтама лицензиясы PHP License
Веб-сайты http://php.net/

Бұған қоса, UNIX, Linux, Windows және Max OS X амалдық жүйелерінде әкімшілік тапсырыстарын атқаруға пайдаланылуы мүмкін. Бірақ PHP тілі бұл салада кең өріс алмаған, бұған қарағанда Perl, Python және VBScript тілдері айтарлықтай нәтиже көрсетіп отыр.

Тілдің синтаксисі Си тәріздес. Ассоциаттивтік массивтар мен foreach циклі секілді кейбір элементтері Perl тілінен алынған.

Қазіргі заманда PHP жүздеген мың дамытушылармен пайдалануда. Интернет желісі сайттарының 5-тен бірі осы тілде жазылған.

PHP дамытушылар тобы тідің ядросы, қосымшаларымен жұмыс істейтін, соған қатар PEAR не тілдің құжаттамасы сияқты байланысты жобалармен айналысатын көптеген адамдардан тұрады.

Тарихы

өңдеу

1994 жылы даттық программист Расмус Лердорф HTML-құжаттар үлгілерін өңдейтін онлайн түйіндегі қатысушылардың шығару және енгізу үшін Perl/CGI скриптер жинағын жасады. Лердорф жинақты Personal Home Page (Жеке Үй Беті) деп атады. Уақыт келе, Perl - скрипт интепретаторының жұмыс істеуі және жылдамдығы жеткіліксіз болып, Лердорф Си тілін қолданып үлгелерінің PHP/FI (ағыл. Personal Home Page / Forms Interpreter — «Жеке Үй Беті / Формалардың Интерпретаторы») жаңа интерпретаторын енгізді.

Синтаксисі

өңдеу

PHP -ның интерпретаторы php-файлды(*.php) орындай бастағанда төменде көрсетілгендей тегтердің арасына орналастырылған php кодын іздей бастайды.

PHP тегтері төртеу және олар былай жазылады:

<?php PHP-коды ?>

<script language="php" PHP-коды </script>

<?php PHP-коды ?>

<%php PHP-коды %>

Дереккөздер

өңдеу