Іле көкжалбызы (лат. Nepeta transiliensis) – ерінгүлділер тұқымдасы, көкжалбыз туысына жататын шөптесін өсімдік. Қазақстанда Іле, Күнгей Алатауының тасты беткейлері мен Түрген өз-нің бастауында кездеседі. Биікт. 20 – 34 см, тамыры тарамдалған. Сабағы бұтақты, сыртын жай және безді түктер қаптап тұрады. Жапырақтары ұзынша қандауыр тәрізді, иректелген, өркен бойына қарама-қарсы орналасады. Тостағанша жапырақшалары бесеу, бір-бірімен кіріккен, түтікше тәрізді. Күлтесінің де саны бесеу, тұтасып біріккен үстіңгі ерні аталығы мен аналығын сыртынан бүркеп жаңбырдан қорғайды. Гүлдері ұсақ, күлгін көк түсті, қос жынысты, аталығы төртеу, аналығы біреу. Ұсақ гүлдері сабақ ұшына жиналып, күлтебас гүлшоғырын құрайды. Тұқымынан көбейеді. Шілде – тамыз айларында гүлдеп, қыркүйекте жеміс салады. Өте сирек кездеседі, Іле Алатауының эндемигі, жылдан жылға таралу аймағы азайып бара жатқандықтан, қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.[1][2]
Дереккөздер
өңдеу
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 9 том
- ↑ Красная книга Казахстана, ч. 2, А.-А., 1981. Р. Әлімқұлова
