Абадан (Абдан)

Абадан (Абдан) - жаугершілікте қол бастайтын мықты тұлға. Шамасы, абадан, абдан, абдана деп аталатын қасқырдың үйірін бастайтын көкжалға теңеу ретінде қалыптасқан болуы керек. Ақын, жыраулар шығармаларында жауға атойлап шабатын ержүрек қолбасшыны Абаданға теңеген. Мысалы, Қазтуған жырау толғауларында төмендегідей теңеу-жолдар кездеседі:

Ау, бөрілер, бөрілер,

Бөрімін деп жүрерлер,

Һәр бірінің баласы,

Алтау болар, бес болар,

Ішінде абаданы бір болар,

Абаданынан айрылса,

Олардың нәр біреуі,

Һәр бір итке жем болар.

Сонымен бірге, Абадан атауы билер (шекті Мөңке би, шеркеш Түрке би, тана Нұрке би) айтты деген сөз үлгілерінде де кездеседі:

Бөрі, бөрі, бөр болар,

Бөрі баласы дүр болар.

Әр бөрінің баласы,

Алты болар, бес болар.

Абданымен жургенде,

Осалы оның кем болар.

Абданынан айрылса,

Әр қайсысы оның да,

Әрбір итке жем болар.

Сонымен, Абаданның мағынасы «күшті, мықты» деген ұғымға саяды. Халық арасында дарабоз ерді қарулы көкжалға теңеу дәстүрі көне түркілік тек-тотем көк бөріге байланысты түсініктен бастау алатын болуы керек. Мәні - ел қорғаны батырлар тек-тотем - көк бөріден қуат алады дегенді білдіреді.