Абдурахим Низари

Абдурахим (Абдураим) Низари (1770, Қашқар, — 1849, Тұрфан) — ұйғыр ақыны.

Өмірбаяны

• “Хан медресесінде” оқып, дін ілімін, араб, парсы тілін үйренген. Шығыс әдебиетімен, әсіресе Рудаки, Фирдоуси, Низами, Хафиз, Омар Хайям, Сағди, Жәми, Әлішер Науаи шығармаларымен жете танысқан.
• Оқуды бітірген соң, Қашқар әмірінің бас хатшысы болды.

Шығармалары

1830 — 40 жылдары Низари Зияимен бірге

• “Гәриплар хикаяты”, немесе “Махаббат дастандары” аталатын поэмалар топтамасын жазды
  • “Фарһад-Шырын”
  • “Ләйлі-Мәжнүн”
  • “Рабийя-Саадин”
  • “Мақсуд-Дилара”
  • “Махзун-Гүлниса”
  • “Вамук-Узра”
  • “Шаһ-Бахрам” т.б. эпик. поэмалары осы топтамаға жатады).

Әлішер Науаи үлгісінде көркемдік ерекшелігімен көзге түсетін көптеген лирик. туындылар қалды.

Оның “Фарһад-Шырын”, “Ләйлі-Мәжнүн” поэмалары түріктің классикалық әдебиеті үлгісінде аруз өлшемімен жазылған. “Рабийя-Саадин” поэмасының негізіне 19 ғ-дың 30-жылдарында Қашқарда болған нақты оқиға алынады. Екі жастың адал махаббатын жырлай отырып, Абдурахим қоғамдағы әлеуметтік әділетсіздікке өз наразылығын білдірді.