Абшерон түбегі
Абшерон түбегі (Апшерон, әз. Abşeron yarımadası) — Каспий теңізінің батыс жағалауындағы Әзірбайжан территориясындағы түбек. «Апшерон» атауының шығу тегінің екі нұсқасы бар: "ащы су"[1] ("аб" - су, "шерон" - ащы Тат тілінде) және "тәтті су" ("аб" - су, "ширин" - тәтті ).
| Абшерон түбегі әз. Abşeron yarımadası | |
 | |
| Түбектің жер серіктен көрінісі | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Ауданы | 2 110 км² |
| Орналасуы | |
| 40°27′49″ с. е. 49°57′27″ ш. б. / 40.46361° с. е. 49.95750° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 40°27′49″ с. е. 49°57′27″ ш. б. / 40.46361° с. е. 49.95750° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Акватория | Каспий теңізі |
| Ел |  Әзербайжан |
 Абшерон түбегі Ортаққорда | |
Географиясы
өңдеуҰзындығы - 60 км, ені - 30 км-ге дейін жетеді. Биіктігі 50-165 м.
Антропоген және неоген шөгінділерінен түзілген. Апшерон түбегінің мұнайы, газы, минералды бұлақтары ерте кезден белгілі.
Климаты құрғақ субтропиктік, топырағы қоңыр және сұр. Шөлейт жердің өсімдіктері өседі.
Апшерон түбегі - Әзірбайжанның халығы тығыз қоныстанған бөлігі. Түбекте Сумгаит қаласы және көптеген мұнай кәсіпшіліктері бар. Суармалы жерде жүзім, бау-бақша өсіру дамыған.
Апшерон түбегінің жағасында Баку орналасқан. Бакудың маңайында (10—15 км) "Апшерон ауылдары" немесе "Баку ауылдары" атты көптеген елді мекендер орналасқан. 1870 жылы олардың саны 40 тұғын. Қазір ауылдардың саны 61 болып кетті. [2]
Ірілері:
- Амираджан,
- Ахмедли,
- Баладжары,
- Балаханы,
- Биби-Эйбат,
- Бильгях,
- Бина,
- Бинагади,
- Бузовна,
- Бюльбюле,
- Геокмали,
- Говсаны,
- Горадиль,
- Гюздек,
- Дарнагюль,
- Джорат,
- Дигях,
- Забрат,
- Зира,
- Зых ,
- Кала,
- Кишлы,
- Кобу,
- Кюрдаханы,
- Мамедли,
- Мардакан,
- Масазыр,
- Маштага,
- Нардаран,
- Новханы,
- Пиракешкюль,
- Пиршаги,
- Рамана,
- Сабунчи,
- Сарай ,
- Сураханы,
- Тюркян,
- Фатмаи,
- Ходжасан,
- Хырдалан,
- Шаганы.
Апшерон түбегінде көптеген тарихи ескерткіштер сақталған: Нардаран қамалы - (XIV ғ.), Дөңгелек бекініс (1232 жыл), Төртбұрышты бекініс (XIІ ғ.), От ғибдатханасы «Атешгях» (XVII—XVIII ғ.), Мардакян дендрарийі[3].
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Географические названия мира: Топонимический словарь. — М: АСТ. Поспелов Е.М. 2001. Стр. 40-41
- ↑ Салимов, Таваккюль. «Тюркян». XXI—YNE. Баку, 2001
- ↑ Мардакянский дендрарий Мұрағатталған 10 қазанның 2007 жылы.
Әдебиет
өңдеу- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
Сыртқы сілтемелер
өңдеу- Апшеронский полуостров Мұрағатталған 14 мамырдың 2009 жылы. / Словарь современных географических названий, Издательство «У-Фактория», 2003. — ISBN 5-94799-148-9
- Апшеронский регион