Аудан (орыс. район) – жергілікті бірлік.

Қазақстан аудандары

өңдеу

Қазақстанда 160 аудан бар.

Аудандар 1923—1929 ж.ж. Ресей империясындағы ояздар мен болыстардың орнына жасалды.

Басқа елдер

өңдеу

Аудан тағы Әзірбайжан, Беларусь, Грузия, Латвия, Литва, Молдова және Украинада да жергілікті бірлік болып танылады.

Ауданның шетелдердегі аналогы АҚШта аймақ графтық Польшада повяттар, Испанияда провинциялар және Грекияның номдар. В Рессей Империясында және Кенес үкіметінің бірінші жылдары (1927 жылға дейін) аудандардың орнында ояздар болды.

ҚазССР аудандары

өңдеу

Қосымшa

өңдеу

Аудан — 1) қандай да бір өзара байланысты белгілерінің немесе құбылыстарының жиынтығы бойынша ерекшеленетін аумақ; 2) әдетте генезистің ортақтығымен және географиялық қабықтың құрамбөліктерімен, сондай-ақ ландшафт немесе қоғамдық өндіріс элементтерінің өзара байланыстылығымен сипатталатын тұтас аумақ. Бұл сипаттары оны көрші аумақтан ерекшелеп тұрады. "Аудан" ұғымы — географиядағы ең негізгі ұғым, ол кейбір әдістемелік және әдіснамалық әдістердің (Аудандау), ғылыми бағыттардың (Аудантану) бастауы болып табылады және барлық географиялық пәндерде, сондай-ақ аудан тусінігі косымша сипат алатын басқа да ғылымдарда пайдаланылады. Экономикалық аудан.

АУДАНДАР МАСШТАБЫ

өңдеу

картадағы шексіз кіші фигура ауданының эллипсоидтегі (шардағы) сәйкес фигура ауданына қатынасы.

АУДАНДАУ

өңдеу

зерттелетін аумақты кем дегенде екі критерийге — бөлінетін аумақтық ұяшықтың ерекшелік өлшеміне және оларды қанықтыратын өзара байланыстардың өлшеміне — сай келетін таксондарға бөлетін әдіс. Ауданды жеке және жалпы деп бөледі. Жеке ауданда аумақтың тек жеке элементтері, ал жалпы ауданда интегралдық элементтер ескеріледі.

АУДАНДАУ КАРТАЛАРЫ

өңдеу

аудандаудың мақсатты бағытына сәйкес аумактың бөлінуін бір немесе бірнеше белгілерінің (табиғи немесе әлеуметтік-экономикалық) жиынтығы бойынша бейнелейтін карталар аудандық карталар объекгілер мен құбылыстардың орналасуын көрсететін карталармен салыстырғанда жинақтаушы карталар болып саналады.

==АУДАННЫҢ ЖЕЛ РЕЖIМI - әр аудандағы жер бедерінің әсерінен желдің бағыты мен жылдамдығының және олардың биіктік бойынша өзгерулерінің сипаты.

АУДАНТАНУ

өңдеу

қандай да бір елдің аудандарын географиялық зерттеумен және сипаттаумен айналысатын елтану ғылымының бөлігі.

АУДАНТҮЗІЛУ

өңдеу

жоғары қарқынды ішкі өзара байланыстары мен өзара әрекеттері бар ландшафт элементтерінің (табиғи аудантүзілу) немесе қоғамдық ұдайы өндіріс элементтерінің (экономикалык аудантүзілу) тұрақты кеңістіктік тіркестерінің пайда болу процесі.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 жыл. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6