Агломерация-домна өндірісі

Агломерация-домна өндірісі, домна пештерінде балқыту үшін кен шикізатын әзірлеп, шойын шығарады. Агломерация өндірісінен және домна цехынан тұрады. Қарағанды металлургия комбинатында агломерация өндірісінің құрамында ұнтақтау-сұрыптау фабрикасы (1960), №1 (1963), №2 (1975) агломерация және құрғату (1973) цехтары бар. Фабрика агломерат шығару үшін қажет материалдарды қабылдап, оларды ұнтақтау, орналастыру және сұрыптау жұмысын жүргізеді. 3 роторлық вагон аударғышы, қоймалары, ұнтақтау бөлімшелері бар. 1-цехтағы К-3-75 агломерациялық 4 машинаның аумағы 75 м² кіріктіру және 10 м² салқындату алаңдарында тиісінше 15 және 16 вакуум камералары бар. 2 цех кіріктіру алаңы 312 м², агломерат ОП-5-315 желілік салқындатқыштарында суытылатын 3 АКМ-2-312 жабдығынан (жыл сайынғы қуаты 2 млн т агломерат) тұрады. Цехтардың үлесті өнімділігі (т/м²/сағ): 1 - 1,366,2 - 0,912. Агломераттардағы темір мөлшері цехтар бойынша тиісінше 48,2 және 46% болатын Атасу, Соколов-Сарыбай (№1 цех), Лисаков (№2 цех) кен орындары рудаларының концентраттары кіріктіріледі. Шахтаны автоматты таразымен безбендеу, кенді автоматты тәсілмен қос қабаттап салу, кіріктірмені екі мәрте ұнтақтау, агломерация газын қос сатылы тазалау жүйесі көзделген. Руданы кіріктірудің қос қатпарлы жаңа жүйесі жасалып, өндіріске енгізілді, мұнда жоғарғы кабажа Лисаков кен орнының концентраты, ал төменгі қабатқа аглөмерациялық рудалар мен қайтарманың қоспасы салынады. Құрғату цехы агломерация, домна, конвертор процестерінің темір шлақтарын кәдеге жаратады. 10 тарамды және 14 дөңгелек қоюлатқышы, таспалы 12 вакуум сүзгіші, шиыршықты 12 сұрыптағышы бар. Атасу және Кеңтөбе кен орындарының құрамындағы темірі тиісінше 59,6 және 66%, руда концентратын жеткізу, № 1 агломерация цехын қайта құру және №3 агломерация цехын салу көзделіп отыр. Домна цехы темір рудалы шикізат-агломератты, руда жентегі мен қоспаларды қайыра балқытуға негізделген. Отын ретінде домна пешіне рудамен бірге жоғарыдан толтырылатын кокс қолданылады. Балқыту кезінде алынып, металлургия комбинатының мартен және конвертер цехына жеткізілетін сұйық шойын болат өндірісі үшін басты шикізат болып табылады. Құрамында 1,25-4,25%-дай кремнийі бар шөйын құйма өндіру үшін пайдаланылады. Балқыту кезінде шлак, колошник газы мен тозаңы тәрізді қосымша өнім алынады. Шлақтың 75%-ы түйіршікке айналдырылып, цемент зауыттарына жөнелтіледі. Домна газы отын есебінде комбинаттың өзінде қолданылады. Домна цехының құрамында 4 домна пеші, 2 конвейерлі құю машиналары бар шойын құю бөлімшесі, шөміш жөндеу депосы, шлак ұсату учаскесі бар. Алғашқы домна пеші (№1) 1960 ж. шілдеде іске қосылды. 1964 ж. цехта КСРО-да тұңғыш рет балқытудың жана технологиясы — домна пешіне көмір ұнтағын үрлеу, ал 1966 ж. мазут үрлеу игерілді. 1977 ж. домна пештеріндегі электр тербелісті тарсыл дебалансты елекпен алмастырылды. 1984 ж. үрлеу ылғалын автоматты реттеу арқылы пештердің жоғары технологиялық жұмыс істеуі игерілді. 1976-1982 ж. пеш ұжымы Лисаков кен орнының фосфорлы темір рудасы негізінде шойын өндірудің жаңа технологиясын игерді (КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1984). Домна цехында Қазақстанның көптеген металлург кадрлары тәрбиеленді. Солардың ішінде ҚР тұңғыш Президенті Н. Назарбаев, В. А. Бургов КСРО Мемлекеттік сыйлығына (1984), Т. Бұрханов, Ю. Д. Душин (1982), Э. Э. Миникес(1984) ҚазКСР Мемлекеттік сыйлығына, Т. Д. Адам-Юсупов Социалистік Еңбек Ері атағына (11-сайланған КСРО Жоғарғы Кеңесінің депутаты) ие болған. 1995 жылдан «Миттал-Стил Теміртау (бұрынғы Испат-Кармет) ААҚ құрамында. 2003 ж. № 3 домна пеші күрделі жөңдеуден кейін қайта іске қосылды. Осы салтанатқа (14.01.2003) және тұңғыш шойын алынуының 40 жылдығына (3.07.2000) ҚР Президенті, байырғы домнашы Н. Назарбаев қатысты. [1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5