Ада Лавлейс

Ада Лавлейс (толық аты Августа Ада Кинг Лавлейс) — 1815 жылы Лондон қаласында, ақын Джордж Байрон бен Анна Изабелла Милбенк отбасында дүниеге келген. Джордж бен Анна Ада туғаннан кейін 1 ай ғана өткенде ажырасқан, Ада әкесін тек бір рет көрсе де, ол оның жалғыз заңды баласы болған.

Балалық шағы

Ада Лавлейс 1815 жылы Лондон қаласында туып, сол қалада анасымен бірге тұрған. Ада тек анасынан тәрбие алса да, оның анасымен қарым-қатынасы жайлы түрлі деректер бар. Біреулер олар жақын болды десе, басқалары Анна Изабелла қызымен тек қоғамдық сынды болдырмау үшін қатынасқанын айтады.

Балалық шағында Ада ауруға төзімсіз болған. Бас ауруы жиі мазалап, оның көру қабілетіне әсер еткен. Бұдан басқа, қызылшамен ауырып, көп уақытқа төсек тартып қалған болатын.

Ада бала кезінен ғылым мен білімге жақын болған. Анасынан дарыған математикаға деген ынта мен қызығушылық оның болашақтағы жетістіктеріне жетуіне үлкен түрткі болды. Барлық балалар сияқты оның да "Ұшамын" деген арманы болған. Бірақ 12 жасар Ада бұған шын ниетпен, ғылыми тұрғыдан қарады. Тіпті, құс қанатының құрылысын зерттеп, сай материалдарды табуға тырысты.

Ғылымдағы жолы

Аданың математикадағы жетістіктеріне бастама берген ағылшын математигі Чарльз Бэббидж. Аданың талантына тамсанған Бэббидж оған өз жобаларының прототиптерімен таныстырған. Ада оның жұмысында үлкен қызығушылық танытып, Бэббиджді аналитикалық таланты мен таң қалдырды. Бұдан кейін Бэббидж оны "Сандар сиқыршысы" деп атап кеткен.

1842-1843 жылдары 9 ай бойы Ада Бэббидждің аналитикалық машинасы жайлы лекциясын француз тілінен аударды. Аудармаға Лавлейс өз қолжазбаларын қоса берді. Олар мақаладан 3 есе көп болды. Бұған себеп Британдық ғылыми қоғамдастықтың Менабреа жазған еңбегіне дайындығының болмауы : Англия ғалымдары бұл тақырыпқа қызығушылық танытпады және Ада механизмнің жұмыс істеу принципін түсіндіруге тура келді. Лавлейс жұмысын жоғары бағалады, оның еңбегі туралы Майкл Фарадейнің өзі оң бағасын берді.

Ада түсіндірмелерінің бірі аналитикалық машинада Бернуллидің санын есептеуге болатын алгоритмді егжей-тегжейлі сипаттады. Бұдан әрі бұл жұмысты Бэббидж машинасы өмір сүргенде құрастырылмағанына қарамастан, компьютерде ойнату мүмкін болатын бірінші бағдарлама деп мойындады.

Ада өмір бойы әр түрлі ғылыми ілімдерге, соның ішінде аз зерттелген салалармен қызықты. Мысалы, адам френология (психиканың бас сүйегінің түріне тәуелділігі) және месмеризм - жануар магнетизм туралы ілім.

Ада информатикадағы жетістіктері мен қосқан үлесі әлі күнге дейін дау-дамайдың мәні болып қала береді. Зерттеушілер графиня Лавлейс бірінші бағдарламашы атағын алуға құқылы ма? Осы көзқарастың қарсыластары бағдарламалар ол емес, Чарльз Бэббидж жасап шығарды, ал Ада өзі аналитикалық машинаны танымал етумен айналысты деген пікір айтады.

Алайда Ада қорғаушылары бірінші бағдарламашы ретінде оның Бернуллидің сандарды есептеу бойынша жұмыстары таңқаларлық дәл және өз уақыты үшін қиын және дамыған екенін және бұрын Бэббидж жазғанымен қандай да бір салыстыруға келмейтінін айтады. Дегенмен зерттеушілердің көпшілігі Ада Лавлейс талдау машинасының әлеуетін толық бағалаған және адамзат өміріне қандай өзгерістер әкеледі деп болжай алатын жалғыз адам болған деген оймен келіседі. Дау қанша жалғасса да, "жұмыс ұяшығы" және "цикл" терминдері Ада Лавлейспен енгізілгені белгілі.

Дереккөздер

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Ada_Lovelace_portrait.jpg/375px-Ada_Lovelace_portrait.jpg -->|ширина=|описание изображения=|дата рождения=дд.мм.гггг|место рождения=Үлгі:МестоРождения|дата смерти=дд.мм.гггг|место смерти=Үлгі:МестоСмерти|гражданство=|род деятельности=IT|отец=Джордж Байрон|мать=Анна Байрон|супруг=|супруга=|дети=|награды и премии=}}