Азғыр
Азғыр — Атырау облысы Құрманғазы ауданы, Азғыр ауылдық округінің құрамындағы ауыл.
| Ауыл | |
| Азғыр | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Облысы | |
| Ауданы | |
| Ауылдық округ | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
47°50′07″ с. е. 47°54′32″ ш. б. / 47.83528° с. е. 47.90889° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°50′07″ с. е. 47°54′32″ ш. б. / 47.83528° с. е. 47.90889° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Климаты |
қатаң континенталды |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
▼365 адам (2021) |
| Этнохороним |
азғырлық |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+7 71233[1] |
| Пошта индексі |
060403[2] |
| Автомобиль коды |
06 |
Азғыр шекарасы
| |
Географиялық орны
өңдеуОблыс орталығынан 600 шақырым, аудан орталығы Құрманғазы селосынан 310 шақырым, округ орталығы Балқұдықтан 30 шақырым жерде теңіз деңгейінен 13 м биіктікте, құм төбелер арасында орналасқан. 1924 -1930 жылдары Азғыр аудан орталығы болса, одан кейін қой өсіретін ферма орталығына айналды.
Тарихы
өңдеу1928-1930 жж. арасында Азғыр Орал округінің Азғыр ауданының орталығы болды. Ертедегі атауы Арзагер немесе Бесшоқы, Азғыр аталудың бастауы төңкерістен кейінгі кезеңге келеді. Бұл ең ірі ішкі қырғыз-қайсақ ордасының «қалмақ қисымының» жері. Әкімшілігі Торғайда орналасқан. Ағылшындардың тұз шахталары жұмыс жасаған.[3] 1918 жылы комиссар Бисен Жәнекешовтың ауылды ақтардан тазартудағы алғашқы шабуылы сәтсіз аяқталып, күш жинап, қайта шабуылдап жеңіске жетіп, тұрғындармен кездесу жиынында: «Қалыптарың қисық, ұстанымдарың теріс, жаман, азған ауылсыңдар» дегені де осы жердің Азғыр атануына себепші болды дейтіндер жоқ емес.[4]
"Азғыр" ядролық полигоны
өңдеуАзғыр ядролық полигоны (әскери шартты аты «Галит») – бұрынғы КСРО Қорғаныс министрлігі мен Атом өнеркәсібі министрлігі және Бүкілодақтық эксперименттік физика ғылыми-зерттеулер институты («Арзамас-16») мамандарының басқаруымен ядролық жарылыстар сыналған құпия сынақ аймағы.
Халық саны
өңдеу1989 жылы елді мекенде 647 адам тұрған.[5] 1999 жылы ауылдың халқы 601 адамға тең болды (316 ер және 285 әйел адам). 2009 жылға қарай ауыл халық саны 580 адамға азайған (290 ер және 290 әйел адам).
2021 жылғы санақ қорытындысы бойынша 365 адамды (191 ер адам және 174 әйел адам) құрады.[6]
Әлеуметтік және мәдени нысандары
өңдеуМектептер
өңдеу- Азғыр негізгі мектебі — 1924 жылы ашылған. Алғашқыда бастауыш мектеп, кейін Киров атындағы орта мектеп, 1961-1999 ж. орталау, 1999 жылдан Азғыр орта мектебі болып аталды. 2014 жылдан бастап Азғыр негізгі орта мектебі болып құрылды.[7]
Елді мекендегі көшелер
өңдеу- Әйтеке би көшесі
- Ғарифолла Құрманғалиев көшесі
- Қазыбек би көшесі
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Телефон кодтары, Қазақстан, Атырау облысы (орыс.)
- ↑ Пошта индекстері, Атырау облысы, Құрманғазы ауданы (орыс.)
- ↑ Киелі мекен, қасиетті өлке -Құрманғазы. Ағатай баспасы, Атырау-1920 ж. ISBN 978-601-7861-86-5
- ↑ Өмірзақ Қажымғалиұлы «Азғырды Аққалаға айналдырсақ...» «Атырау» газеті. 22. 05. 2020 ж. №: 42
- ↑ 1989 жылғы Қазақ КСР бойынша Бүкілодақтық халық санағының қорытындылары. 3 том
- ↑ 2021 жылғы ұлттық халық санағының қорытындылары
- ↑ Құрманғазы ауданы. Шежіре. - Алматы: "Арыс" баспасы, 2008. ISBN 9965-17-535-7