Айбек Муиза-Изз-әд-дин

Әл-Мәлик әл-Муиза-Изз-әд-дін Айбек әт-Түрікмени ад-Жашнакир ас-Салихи (араб:الملك المعز عز الدين أيبك التركماني الجاشنكير الصالحى‎; туған жылы белгісіз — 1257 жылы) — Мысырдың түркі тектес мәмлүктерден шыққан бірінші сұлтаны (1250 — 57 жылдары). Хорезм шахы Жалаладдин Шыңғыс хан ұрпақтарынан күйрей жеңілген (1231 жылы) соң Таяу Шығыс елдеріне қашып барған. 1240 жылы Мысырдағы сарай төңкерісіне қатысып, жаңа сұлтан әл-Мәлік ас-Салықтың сеніміне кірді.

Сарай айналасындағы мәмлүктерді күшейтіп, ас-Салықтан кейінгі сұлтан Тұраншахтан тақты тартып алды (1250 жылы). Билікке ие болған соң үкімет билігіне араласқан (ішінде мемлект армиясының Бас қолбасшысы Бейбарыс бар) біраз мәмлүктерді Мысырдан Сирияға қашуға мәжбүр етеді. Бұл әрекет Мысырға қарсы Айюби әулетінің күресін күшейтті. Осыны пайдаланған мәмлүк Әли Айбектің әйелі Шаджар әд-Дүрді қастандық жасаушылардың қатарына тартып, соның қолымен сұлтанды өлтіріп, таққа отырған.

Дереккөздер:

Қазақ энциклопедиясы I том

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.