Айналы магнитоэлектрлік гальванометр

Айналы магнитоэлектрлік гальванометр (Баллистический гальванометр) — электр зарядын өлшеуге арналған дәл аспап. Мұнда токтық магниттік әрекеті пайдаланылады. Аспап жеңіл рамкадан тұрады, оның орамасы жіңішке оқшауланған сымдармен оралған. Рамка тұрақты магнит полюстері арасына серпінді металдан (фосфорлы қола) жасалған жұқа таспаларға ілінген. Рамка орамаларының ұштары ілмек арқылы аспаптың қысқыштарына, яғни электр тізбегіне қосу үшін жасалған. Біртекті магнит өрісін туғызу үшін рамка ішіне темір цилиндр салады. Рамка арқылы ток жүргенде, ол бұрыла бастайды. Оның бұрылу бұрышы ілмекке бекітілген кішкентай айна арқылы анықталады. Рамка бұрылғанда, оның кинетикалық энергиясы бұралған ілмектің потенциалдық энергиясына айналады. Рамканың максималды бұрыштық бұрылуы jмакс. Түрлендірулерден кейін өлшенген заряд мынаған тең:

Q = b jмакс, мұндағы b = VDL/K, осы аспаптың баллистикалық тұрақтысы; К — аспаптың динамикалық тұрақтысы; 1/2Iω2=1/2Дjмакс, мұндағы I— рамканың инерция мөменті; ω — рамканың бұрыштық жылдамдығы; Д — пружинаның серпінділік қасиеттерін көрсететін және оның бірлік бұрышқа бұралуына қарама-қарсы әрекет ететін мөментке тең шама.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Электроника, радиотехника және байланыс. — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2007 ISBN 9965-36-448-6