Айтбай (Айтмұхамет) Белгібайұлы

Айтбай (Айтмұхамет) Белгібайұлы (1887, Отырар ауданы Тартоған ауылында туған – 11 қараша 1961, Маяқұм ауылында қайтыс болды) – ақын, жырау. 1901 жылдан Түркістан маңындағы Қарнақта (Атабай ауылы), кейін Бұхара медресесінде оқып, араб, парсы тілдерін үйренген. Ташкент, Түркістан қалаларында, Балтакөл, Ақынтоғай ауылдарында ұстаздық еткен. Молда Мұса, Майлықожа, Мәделі, Шәді Төре, Қызыл жырау, Құлыншақ сияқты ақындармен бірге жүріп, өзі де өлеңдер, дастандар жазды.

Туған жер, таршылық заман туралы «Үш мұңлық», «Қоқаннан қашқан Нарбота», «Тазша бала», «Қызылқұм», «Шәуілдір», «Туған жермен қоштасу», т.б. өлеңдері бар. «Арманда Айтбай» деген көлемді дастаны (1926) әлеуметтік теңсіздік пен сүйіспеншілік мәселесіне арналған. Бұдан басқа «Қажымұқан», «Сейтқасым батыр», «Темірбек батыр» дастандары бар. Мәлике, Жәмилә (1913), Орынбай, Елеусіз, Мақан (1943), Желеу (1955), Көпбай, т.б. ақындармен айтысқан. 1939 ж. Нартаймен бірге ел аралап, өнерін шыңдай түседі. Оның нағыз айтыскерлік өнері соғыс жылдары айқын аңғарылды. 1943 ж. Жамбыл бастаған республикалық ақындар айтысына қатысады. Ол 1958 жылға дейінгі айтыстардың бәріне де белсене араласқан.[1]

Сілтемелер өңдеу

  1. Оңтүстік Қазақстан облысының энциклопедиясы