Айшық (ислам)

Айшық - мұсылман дінінің басты атрибуттарының бірі. Айшық мешіт күмбезінің ұшар басына, мұсылмандар зиратына ай орағына ұқсатып қабір басына қойылатын белгі. Бейіт басында Ай орағына ұқсас белгі қою діни нысанада мұқажырлыкпен байланысты айтылады.

Мұхаммед (с.ғ.с.) пайғамбар өз жақтастарымен Меккеден Мединеге қоныс аударуға мәжбүр болып, түн ортасы ауғаннан кейін таң қараңғысында мүшіріктерден жасырынып, Мединеге бет алады. Бұл кез ескі Айдың таусылып келе жаткан тұсы болатын. Әдетте, ескі Айдың бітер кездегі орағы шығыстан батысқа қарап тұрады. Батысқа қарап бара жатқан Айдың осы фазасы мұсылмандардың діни салт-дәстүрінде белгі ретінде алынып, бейіт басына қойылатын салтқа айналған деп түсіндіреді діни әдебиеттерде. Орыс бодандығы үстем заманда қазақтар арасында өліктерге арнап қойылған ескерткіштерде ай рәмізін орнату отаршылдыққа наразылық, өзіндік қарсылық ретінде діни ғибадат орындары мен зират-бейіттерде қолдану етек алды.