Аккомодация (лат. accomodatio бейімделу)— бір сөз ішінде немесе әртектес буыннан құралған сөздерде іргелес орналасқан дауысты және дауысссыз дыбыстардың, яғни үні мен салдыры әр түрлі фонемалардың, бір-біріне әсер етіп, өзіне ұқсатып айтылуы. Мысалы:

  1. жай, шай, шаш сиякты жуан буынды сөздердін сөйлеу тілінде жәй, шәй, шәш болып жіңішке айтылуы, олардын құрамындағы ж, и, ш тіл алды фонемалары тіл арты жуан а фонемасына ықпал етіп, оны тіл алды жіңішке дыбысқа өзгертіп, өздеріне бейімдеп түр;
  2. аянкес, апаеке, атаеке сияқты әр тектес буынды сөздерде де тіл арты а фонемасына іргелес орналаскан й, н, к, с, п дауыссыздары және одан алшақ тұрған жіңішке е фонемасы әсер етіп, оны өздеріне бейімдеп, ол сөздердін жіңішке әйенкес, әпке, атеке сиякты сынарларын жасап тұр. Керісінше, Ботагөз, қарагым, керек екен, қара қазан сияқты сөздерде дауысты дыбыстар дауыссыздарға ықпал етіп, өздеріне бейімдеп тұр.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9