Алджернонға арналған гүл

Алджернонға арналған гүл немесе Элджернонға арналған гүл (ағылш. Flowers for Algernon) — Дэниел Киз атты америкалық жазушы−филологтың 1959 жылы жарық көрген ғылыми−фантастикалық романы.

Шығу тарихы

Алғаш рет бұл роман әңгіме түрінде 1959 жылы Фэнтези мен ғылыми фантастикалық журналының сәуірлік нөмірінде жарық көрді. Романды жазу идеясы Киздің өміріндегі бастан кешкен жағдайларының нәтижесінде туындап, 14 жыл ішінде дамиды. Кітаптағы басты кейіпкерлердің прототиптері де автордың өмірінен алынған. 1958 жылы Д.Киз өзінің әңгімесін Galaxy Science Fiction журналына әкеліп көрсетеді, бірақ журналдың бас редакторы оған соңғы бөлімді өзгертуді ұсынады. Жаңа соңғы бөлімде Чарли өз ақыл−парасатын сақтап қалып, Алиса Киннианға үйленіп, баянды және ғұмырлы өмір кешуі тиіс болатын. Дэниел Киз бұл өзгерісті жасаудан бас тартады да, Fantasy & Science Fiction журналына әңгімесін сатып жібереді. 1962−1965 жылдар аралығында Киз әңгімені романға айналдыру үшін тер төкті және оны алғашында Doubleday баспасына сатпақ болады. Алайда, бұл баспада және өзге бесеуінде оның романын қабыл алмай, соңғы бөлімді өзгертуге ұсыныс жасайды. 1966 жылы ғана кітап Harcourt фирмасымен жарияланады.

Экрандалуы және театрлық қойылымдар

• 1968 жылы АҚШ–та «Чарли» фильмі түсіріледі. Басты рөлді сомдаған Клифф Робертсон «Оскар» алса, фильм сценарийі үшін «Алтын глобус» марапатына ие болады.
• 2000 жылы Мэттью Модайнның қатысуымен «Алджернонға арналған гүл» фильмі шығады.
• 2006 жылы Францияда басты рөлдерде Жюльен Буаселье мен Элен де Фужрольдің түсуімен «Алджернонға арналған гүл» жарық көреді.
• 2007 жылы Александр театрында «Чарлиға арналған гүл» спектаклі қойылады.
• 11 қазан 2013 жылы РАМТ−да «Алджернонға арналған гүл» спектаклінің тұсаукесері болады . Режиссёрі Юрий Грымов.
• 2015 жылы Жапонияда «Алджернонға арналған гүл» телехикаясы түсірілді.

Негізгі кейіпкерлер

• Чарли Гордон – 32 жастағы ақыл есі кем жігіт, наубайханада еден жуушы қызметін атқарады.
• Алиса Кинниан – кемтар жандарға арналған мектептегі оқытушы, Чарлидің сүйген ғашығы.
• Дәрігер Штраусс − Чарлидің ақыл–парасатын көбейту мақсатында оның миына ота жасап, өзгерістерді бақылайды; Немюрдың әріптесі.
• Дәрігер Немюр − Чарлидің ақыл–парасатын көбейту мақсатында оның миына ота жасап, өзгерістерді бақылайды; Штраусстың әріптесі.
• Алджернон − дәрігер Штраусс пен Немюрдің ақылды көбейту үшін жасаған отаға қатысып, олардың бақылауында болған тышқан; Чарлидің досы.