Алмастыру (метонимия)

Алмастыру (метонимия) деп бір-бірімен өзара, іштен байланысты екі құбылыстың, бұйымның, нәрсенің атын бірінің орнына бірін ауыстырып қойып жұмсауды айтамыз. Бұл орайда Абай алмастырудың сан қилы, алуан түрлі үлгілерін тауып, шеберлікпен пайдаланған. Мыс.,

«Күшік асырап, ит еттім,
Ол балтырымды қанатты.
«Біреуге мылтық үйреттім,
Ол мерген болды, мені атты».

«Күшік асырап, ит еттім». Ақын бұл жерде іс-әрекеті жауыздыққа ұласқан жалмауыз, қанішер жанды суреттейді. «Үйі мәз боп, қой сойды, Сүйіншіге шапқанға». Мұнда сүйінші сұрауға жүгірген адамдар мекендейтін тұрақ-үйдің өзі емес, ақын сол үйдің ішіндегі адамдарды айтқан. «Имансыздық намазда - Қызылбастың салған жол. Көп шуылдақ не табар, Билемесе бір кемел?» Немесе «Единица - жақсысы, Ерген елі бейне нөл. Единица нөлсіз-ақ, Өз басындық болар сол. Единица кеткенде, Не болады өңкей нөл?» Абайдың қызылбас дегені - дұшпанды, шуылдақ дегені - көпшілікті, единица дегені - көшбастаушы көсемді айтқаны.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9