Алып

Алып - бірінші мағынасы зор денелі адам дегенді білдіреді. Екінші мағынасы - алапат күш иесі, батыр ұғымының синонимі. Үшінші мағынасы - көне қазақ мифтері мен аңыздарында және қиял-ғажайып ертегілерінде бет бейнесі анық айтыла бермейтін алып күш иесі, зор денелі образ. Алып жағымды немесе жағымсыз кейіпкер түрінде болады. Оның образдык- функционалдық синонимі - дәу.

Түркі тілдерінде алып сөзі батыр атауының синонимі ретінде қолданылған. Көне түркілердің тастағы жазуларында алып сөзі батыр адам деген мағынаны білдіреді. Ерте заманда көне оғыздарда алып сөзі батырлардың, хан- сұлтандардың есіміне ресми титул ретінде қосылып айтылды. Көне оғыздардың батырлары мен хандарының есімдерінде, мысалы, Алп Арслан, Алп Тегин, Алб Ая, Алп - Арслан, Қара - Алп - Арслан, Салор - Қазан Алп деген есімдерде, алып сөзі ер, батыр мағынасында қолданылған. «Алып / алп» сөзінің осы мағынасы қазақтың ауыз әдебиетіндегі эпостық қаһармандардың бірі - Алпамыс батыр есімінде өзгерген түрде сақталған. Қазақ ертегілерінде алып (Қазақ ертегілері. Алматы, 1961 кітабынан алынды) алып атауы өте зор денелі адам кейпіндегі мифтік кейіпкерлер дәулерге қатысты айтылады.