Дәл осы тұлғада бұл сөз қазіргі тілімізде бір ғана сөзбен тіркеседі. Ол — «сабынның алқындысы», Осы себептен де болар «Қазақ тілінің түсіндірме сөздігінің» I томында (1959 жылғы) жуылған сабынның қалдығы деп түсінік берілген. Ал он томдық түсіндірме сөздікке, жеке сөз болып реестрге ілінбеген. Қырғызша-қазақша, сөздікте бұл сөз тек сабынның ғана емес, сонымен бірге майдың «қалдығы» дегеннің орнына да қолданылады (К. Юдахин. Киргизско-русский словарь, — К. 10 д. КРС). «Алқынды» сөзі X ғасырдағы ұйғыр жазуы мен М. Қашқари сөздігінде кездеседі. Бұларда ол кез келген сөзбен тіркеске түсіп, «сарқынды», «бітті», «жоғалды» мағыналарына мезгейді. Мұның өзі өте ертеректе оның қолдану өрісі кең болғандығын аңғартады. Кейін келе қазақ тілінде тек сабынның ғана меншігіне тигенін көріп отырмыз. Сонымен «сабынның алқындысы» тіркесі — «сабынның қалдығы» дегенмен синонимдес.[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-02459-6